Ernst Křenek
Ur. 23 VIII 1900, Wiedeń. Zm. 22 XII 1991, Palm Springs.
Austriacki kompozytor czeskiego pochodzenia, Ernst Krenek, kształcił się w Wiedniu i Berlinie pod kierunkiem Franza Schrekera, lecz styl jego muzyki od początku niewiele miał wspólnego z twórczością owego wybitnego kompozytora i pedagoga. Już pierwsze symfoniczne i kameralne utwory Kreneka, wykonywane po 1920 na festiwalach w Norymberdze i Donaueschingen, zwróciły uwagę na wyjątkową oryginalność i indywidualny styl młodego kompozytora; większy jeszcze rozgłos przyniosła mu opera "Zwingburg", do libretta Franza Werfla, wystawiona w 1924 w Berlinie pod dyrekcją Ericha Kleibera. Pragnąc pogłębić swą wiedzę z zakresu technicznych wymagań sceny, pracował w latach 1925-27 jako kapelmistrz i reżyser w kilku pomniejszych teatrach niemieckich; w tym też czasie powstało jego najsłynniejsze dzieło sceniczne - opera "Jonny spielt auf". Po 1930 dokonał się w twórczości Kreneka zwrot od neoklasycyzmu ku schonbergowskiej dodekafonii, rozwijanej zresztą w sposób indywidualny, a zastosowanej przezeń po raz pierwszy w operze "Karol V" i później już używanej konsekwentnie we wszystkich dalszych utworach. Od 1928 Krenek mieszkał stale w Wiedniu, odbywając jedynie koncertowe podróże po Europie jako pianista-akompaniator własnych pieśni. Po wkroczeniu Niemców, w 1938 opuścił Austrię, emigrując do USA, gdzie z czasem przyjął obywatelstwo.
Ernst Krenek jest twórcą nader płodnym i wszechstronnym - autorem ponad 100 dzieł, w tym 9 oper, 5 symfonii, 4 koncertów fortepianowych oraz szeregu utworów kameralnych, chóralnych i pieśni. Zajmuje się również pracą teoretyczną i pedagogiczną. Ostatnią jego operą jest "Sardakai", ukończona w 1969, a wystawiona w teatrze operowym w Hamburgu w 1970.
Źródło: Przewodnik Operowy Józef Kański, PWM 1997
