Autorzy

ALLEN Woody
(właśc. Allan Stewart Konigsberg
(ur. 1 grudnia 1935, Brooklyn, Stany Zjednoczone)
Reżyser, scenarzysta i aktor filmów komediowych. Jeden z najoryginalniejszych twórców współczesnego kina. Pochodzi z drobnomieszczańskiej rodziny żydowskiej z Brooklynu. Jako szesnastolatek zaczął współpracować z "New Yorkerem" i swoje humoreski zaczął podpisywać jako "Woody Allen". W 1952 roku studiował przez jeden zaledwie semestr na wydziale filmowym Uniwersytetu Nowojorskiego. W połowie lat pięćdziesiątych zaczął współpracować z telewizją jako scenarzysta programów satyrycznych zatytułowanych "Your Show of Shows" oraz autor monologów dla amerykańskich komików - Carla Reinera, Sida Caesara i Howarda Morrisa. Na początku lat sześćdziesiątych Allen zaczął samodzielne występy ze skeczami swego autorstwa w klubach na Manahattanie.
Debiut filmowy Allena miał miejsce w roku 1965. Allen był współautorem scenariusza i aktorem w komedii "Co słychać koteczku?" Clive'a Donnera. Film opowiadał o dziennikarzu, którego uwielbiają kobiety, a on nie może się oprzeć żadnej z nich. Rok później powstał drugi film według scenariusza Allena - "What's Up, Tiger Lily". Film był japońskim thrillerem szpiegowskim, do którego angielskiej wersji Allen napisał dialogi i wspólnie z kolegami, w sposób uważany przez wielbicieli jego talentu za genialny, zdubbingował aktorów japońskich.
W 1969 roku Woody Allen napisał swoją pierwszą sztukę teatralną "Zagraj to jeszcze raz, Sam", która miała swoją prapremierę na Brodwayu. W tym samym roku wyreżyserował swój pierwszy film - "Bierz forsę i w nogi", do którego także napisał scenariusz i w którym zagrał główną rolę. Była to - podobnie jak kilka następnych obrazów Allena - zwariowana komedia, pastisz filmów gangsterskich, w której zaprezentował już swój charakterystyczny neurotyzm i humor podszyty autoironią.
Kolejne komedie Allena prezentują jego umiejętności posługiwania się różnymi gatunkami filmowymi i wykorzystywania ich w sposób kongenialny. Wspólnie ze swoją drugą żoną Louise Lasser (1966-1971) zrealizował film w konwencji political fiction "Bananowy czubek" (1971) oraz film-poradnik seksuologiczny "Wszystko, co zawsze chcieliście wiedzieć o seksie, ale baliście się zapytać" (1972), w którym wystąpił między innymi jako plemnik. Z kolejną życiową partnerką - Diane Keaton przerobił na scenariusz filmowy swoją sztukę "Zagraj to jeszcze raz, Sam" (1972). Powstał film-satyra na cześć Humphreya Bogarta. Diane Keaton zagrała także główną rolę w filmie z gatunku science fiction zatytułowanym "Śpioch", w którym odmrożony fajtłapa dokonuje destrukcji antyutopii przyszłości. Także Keaton wystąpiła w historycznej sadze "Miłość i śmierć" (1975) - będącej parodią "Wojny i pokoju", w której Allen odtwarzał rolę Borysa ratującego - mimowolnie - Rosję przed Napoleonem.
W 1977 roku Allen stworzył film, który wielu krytyków uznało za kwintesencję jego twórczości. Była to - nagrodzona dwoma statuetkami Amerykańskiej Akademii Filmowej - "Annie Hall", z kolejną rolą Diane Keaton i Woody Allenem w roli intelektualisty, komika pochodzenia żydowskiego - Alvy'ego Singera, który włóczy się po Manhattanie i odnosi sukcesy w życiu zawodowym, a ponosi klęski w życiu prywatnym. W podobnego bohatera wcielił się Allen w kolejnym filmie - "Manhattan" - z roku 1978, będącym hołdem dla Nowego Jorku. W nawiązaniu do twórczości Ingmara Bergmana powstał rodzinny melodramat zatytułowany "Wnętrza". W 1980 roku do galerii neurotyków Allena dołączył kolejny bohater jego filmu "Wspomnienia gwiezdnego pyłu" - Sandy Bates, sławny scenarzysta, komik i reżyser przeżywający kryzys artystyczny.
W latach osiemdziesiątych główne role w filmach Allena grała Mia Farrow, kolejna partnerka życiowa reżysera. Zagrała w "Seksie nocy letniej" (1982) i "Zeligu" - stylizowanej na dokument satyrze o losach żydowskiego urzędnika z lat dwudziestych, w "Purpurowej róży z Kairu"(1984) wystąpiła w roli zakochanej w kinie kelnerki, w tytułową postać wcieliła się w utrzymanym w klimacie sztuk Antoniego Czechowa filmie "Hannah i jej siostry" (1985), wystąpiła też w kolejnym obrazie odwołującym się do Bergmana - dramacie "Ta druga kobieta". Ostatnim wspólnym filmem Farrow i Allena byli "Mężowie i żony" (1992). Obraz poruszający tematykę rozwodu wszedł na ekrany w atmosferze skandalu. Szeroko komentowany przez media romans Allena z adoptowaną córką Farrow, Soon-Yi Previn, którą reżyser ostatecznie poślubił, doprowadził do ostatecznego rozstania.
Trudna i skomplikowana sytuacja rodzinna Allena nie ograniczyła jego twórczości. Każdego roku na ekranach pojawia się jego nowy film. W 1993 roku wyreżyserował komedię "Tajemnica morderstwa na Manhattanie", w której powrócił do współpracy z Diane Keaton. W rok później nakręcił osadzone w latach dwudziestych "Strzały na Broadwayu". W kolejnym filmie - "Jej wysokość Afrodyta" (1995) komentatorem relacji pomiędzy bohaterami uczynił Allen antyczny chór grecki, którego członkowie pojawiają się na Manhattanie, a pod koniec śpiewają w rytm jazzu. Z 1996 roku pochodzi produkcja "Wszyscy mówią: kocham cię". W roku 1997 nakręcił "Przejrzeć Harry'ego" (1997). Portret zblazowanej nowojorskiej śmietanki artystycznej nakreślił w obrazie "Celebrity" (1998). W 1999 roku powstaje "Słodki drań", i kolejno - "Drobne cwaniaczki" (2000), "Klątwa Skorpiona" (2001), "Koniec z Hollywood" (2002), "Życie i cała reszta" (2003), "Melinda i Melinda" (2004) oraz "Wszystko gra" (2005).
Problematyka twórczości Allena to miłość, sztuka, seks, religia i psychoanaliza. W większości filmów - jest głównie jednak twórcą filmowym - jest zarówno reżyserem, scenarzystą i aktorem. Wciela się w postać miejskiego neurotyka, mola książkowego, zakompleksionego nieśmiałka, noszącego okulary w grubych oprawkach. Lista nominacji i nagród zdobytych przez Allena liczy kilkaset pozycji, w tym jest aż dwadzieścia nominacji do Oskara (zdobył trzy statuetki).
Obok filmu i kobiet jego wielką pasją jest jazz. Od lat występuje wraz ze swoim zespołem, "The New Orleans Funeral and Ragtime Orchestra", w którym gra na klarnecie. W 1997 odbył swoje pierwsze tournée po Europie. Od 1987 roku Woody Allen jest honorowym członkiem Amerykańskiej Akademii i Instytutu Sztuki i Literatury.