Hasła

Cykliczny okres działalności artystycznej teatru współcześnie trwający zazwyczaj od 1 września do 31 sierpnia, nazywany też sezonem artystycznym. W praktyce sezon teatralny liczy się od pierwszych prób po letniej przerwie do ostatniego spektaklu przed jej rozpoczęciem.

Od nowego sezonu teatralnego podpisuje się zwykle kontrakt z dyrektorem oraz angażuje aktorów. W teatrach instytucjonalnych organizator (MKiDN lub władze samorządowe) przyznają budżet nie na okres sezonu teatralnego, lecz roku kalendarzowego i za ten czas egzekwują sprawozdawczość.

Sezon teatralny jako sposób organizacji czasu pracy teatru kształtował się w Polsce stopniowo i był związany z obyczajami i przyzwyczajeniami publiczności, zwłaszcza zaś z okresami świątecznymi (Boże Narodzenie, Wielkanoc) i wakacjami (letnimi i zimowymi). W efekcie w XIX w. sezon teatralny dzielił się na dwie wyraźne części: od września do połowy grudnia i od końca lutego do połowy czerwca, z większymi przerwami zimową i letnią. Z biegiem czasu stałe teatry niekiedy grywały również w tych mniej popularnych okresach, także latem. W prywatnych trupach teatralnych praktykowano podział sezonu teatralnego na zimowy (stacjonarny) i letni (objazdowy); w drugiej połowie XIX w. latem wiele trup objazdowych reorganizowało się i występowało w teatrach ogródkowych. W niektórych teatrach dramatycznych organizowano letnie występy operowe i operetkowe podczas urlopu stałego zespołu oraz występy gościnne w kurortach. Przed I wojną światową w Krakowie odbywał się we wrześniu tzw. sezon przejezdnych, podczas którego dawano patriotyczne przedstawienia dla powracających z kurortów obywateli zaborów rosyjskiego i pruskiego. Po 1918 sezon teatralny stopniowo się stabilizował, co wiązało się także ze stabilizacją innych działań wyznaczających roczny rytm życia (rok szkolny i akademicki, sezony urlopowe i wakacyjne). Mimo wszystkich zmian także współczesny sezon teatralny ma dwie pory szczególnie intensywne, przypadające mniej więcej na te same okresy roku co w XIX w.

Bibliografia

• Michalik, Jan: Dzieje teatru w Krakowie w latach 1893-1915, t. 2, Kraków 1985;
• Nyczek, Tadeusz: Alfabet teatru dla analfabetów i zaawansowanych, Warszawa 2002;
• Raszewski, Zbigniew: Krótka historia teatru polskiego, Warszawa 1977;
• Ustawa z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej;
• Ustawa z dnia 31 sierpnia 2011 o zmianie ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej oraz niektórych innych ustaw.