Kalendarium

Moskwa, Moskiewski Akademicki Teatr Artystyczny (MChAT): prapremiera Zmowy świętoszków (ros. Кабала святош) Michaiła Bułhakowa. Z polecenia cenzury tytuł zmieniono na Molier. Wielki sukces – w premierowy wieczór kurtyna szła w górę 22 razy.  Po siedmiu przedstawieniach,  kiedy dziennik „Prawda”  opublikował artykuł-donos Zewnętrzny blask i fałszywa treść (9 marca 1936), sztuka została zdjęta z afisza.

Zmowa świętoszków opowiada o losie artysty, który zarazem chciał korzystać z dobrodziejstw królewskiej przychylności, a równocześnie drwić z dworskiej obłudy. Bułhakow opowiada o skanda­licznym małżeństwie Molière'a (przyjmuje wersję, że Armanda Bejart była jego córką), o długoletnich bojach z możnymi kręgami kościelnymi, a wreszcie o utracie królewskiej łaski i śmierci na scenie w Chorym z urojenia.  

Bułhakow napisał Zmowę świętoszków dla MChAT w końcu 1929. 19 stycznia 1930 odbyła się próba czytana, po kórej teatr zdecydował się sztukę wystawić. Miesiąc później decyzja cenzury zatrzymała rozpoczęte prace. Była to jedna z przyczyn napisania przez słynnego Bułhakowa listu do sowieckiego rządu. Po interwencji Maksyma Gorkiego i słynnej rozmowie telefonicznej Stalina z Bułhakowem, 3 października 1931 cenzura zezwoliła na wystawienie sztuki pod warunkiem wprowadzenia szeregu poprawek i zmiany tytułu, który wydawał się zbyt aluzyjny.  Zezwolenie dotyczyło wyłącznie grania w Moskwie i Leningradzie. Próby w MChAT trwały przez cztery lata, w trakcie których doszło do konfliktu Bułhakowa z Konstantym Stanisławskim. Autor zdecydowanie odmówił wprowadzenia zmian w ujęciu postaci Molière'a i jego relacji z dwórem Ludwika XIV, których domagał się założyciel MChAT-u.