Kalendarium

Warszawa: „...z inicjatywy Józefa Śliwickiego, Franciszka Frączkowskiego, Stefana Jaracza, Jana Kocha­nowicza, Józefa Mikulskiego, Józefa Munclingra, Juliusza Osterwy, Ludwika Śliwińskiego, Mieczysława Szpakiewicza i Alek­sandra Zelwerowicza została wydana do wszystkich artystów scen polskich przez Józefa Śliwickiego i Jana Kochanowicza podpisana odezwa, w której między innymi czytamy:

«Brzemienna w wielkie wypadki chwila dziejowa jest świad­kiem radosnego dla pracowników scen polskich faktu – powsta­wania powszechnego, wszystkie placówki teatralne w Polsce obej­mującego, Związku Artystów Scen Polskich.

Nie chcąc pozostawać w tyle za twórczą falą organizującego się życia polskiego, postanowili artyści scen warszawskich dać im­puls do połączenia wszystkich pracowników teatralnych w Polsce w jedną, na autonomiczne sekcje podzieloną, korporację, która by była w stanie szczerze i gorliwie przyczynić się do rozkwitu sztuki scenicznej w odradzającej się Ojczyźnie, a to – w pierwszym rzędzie – poprzez podniesienie stanu aktorskiego, jako też całej współpracującej z nim społeczności teatrowej, tak pod względem artystycznym i obywatelskim, jak i ekonomicznym. Minęły czasy, kiedy aktor polski był pariasem, wykluczonym poza nawias życia społecznego: chcemy być i będziemy prawowitymi obywatelami kraju, gorliwie dla dobra sztuki oraz ogólnego szczęścia współdzia­łającymi.

Komunikat obecny ma na celu podać do wiadomości wszyst­kich pracowników teatrów, że w Warszawie wyłoniła się Komisja Organizacyjna Związku. Artystów Scen Polskich, w której skład wchodzą przedstawiciele wszystkich teatrów i scen warszawskich, a która podjęła pracę około: 1) zebrania materiałów oraz przygo­towania ustaw, tak niecierpliwie przez wszystkich nas wyczekiwanej organizacji i 2) zwołania wiecu konstytucyjnego, na którym Zwią­zek Artystów Scen Polskich ma się stać faktem dokonanym».”
[Związek Artystów Scen Polskich 1919–1929, Warszawa 1929, s. 9–10]

Był to „pierwszy wolny manifest aktorstwa” polskiego tworzącego własną organizację zawodową u progu niepodległości (zob. Kazimierz Andrzej Wysiński, Związek Artystów Scen Polskich 1918–1950, Wrocław 1979), ogłoszony w dniu przyjazdu Józefa Piłsdskiego do Warszawy po uwolnieniu z więzienia w Magdeburgu.