Mieczysław Dowmunt
DOWMUNT Mieczysław, właśc. M. Junczys (6 XII 1880 Warszawa- 1 V 1949 Białystok), aktor, śpiewak, reżyser. Ukończył szkołę techniczną. Do pracy scen. przygotowywał się pod kier. B. Ładnowskiego i W. Szymanowskiego. Debiutował w 1899 w warsz. t. ogr. Wodewil. Następnie występował na prowincji, m.in. w 1901 w Łomży, 1902-03 w Lublinie, w 1903 w zespole J. Myszkowskiego w Kaliszu, w 1908 w zespołach: H. Czarneckiego we Włocławku, F. Felińskiego w Ciechocinku, J. Zakrzewskiego w Kaliszu. W 1911 występował w T. Popularnym w Łodzi (śpiewał tam partie operetkowe), t. Renaissance w Warszawie, a dorywczo w T. Nowości, w 1912-13 w t. wil., a następnie w Warszawie: w 1913 w t. Małe Miniatury, 1913-14 w T. Nowoczesnym, w 1914 w T. Bagatela, w pierwszej poł. 1915 w T. Udziałowym i w T. Komedia. W lecie 1915 z zespołem B. Bolesławskiego wyjechał do Wilna. Podczas I wojny światowej występował w t. ros., m.in. w Charkowie, Rostowie, Nowoczerkasku. Po powrocie do kraju występował początkowo w Warszawie: 1919-1921 w t. Miraż, Qui Pro Quo i Czarny Kot, w sez. 1921/22 w T. Nowym. W 1922-24 należał do zespołu T. Wielkiego w Wilnie jako śpiewak i reżyser. 26 I 1924 obchodził tu jubileusz dwudziestopięciolecia pracy śpiewając partię Lambertuccia ("Boccaccio"). W lecie 1924 brał udział w tournee zespołu warsz. T. Nowości, w sez. 1924/25 znów występował i reżyserował w Wilnie, w Sez. 1925/26 w warsz. T. Nowości, z którego zespołem był też wiosną 1926 w Krakowie. W maju 1926 występował w t. Wodewil w Warszawie, w lecie tego roku w T. Wielkim w Wilnie, gdzie zamierzał wraz z F. Kochańskim prowadzić operetkę w sez. 1926/27, ale projekt ten nie został zrealizowany. Już w październiku 1926 D. występował w Teatrze Niewiarowskiej w Warszawie. Z zespołem tym był też w 1927 w Pradze, potem występował w Wilnie i Krakowie, w sez/1927/28 w T. Nowości w Warszawie, w lecie 1928 był na gościnnych występach w T. Polskim w Wilnie. W sez. 1928/29 należał do zespołu T. Miejskiego w Grudziądzu, a od lutego 1929 kierował tam zrzeszeniem aktorów. W 1929-36 należał do zespołu T. Polskiego w Bydgoszczy; tylko czasami wyjeżdżał stamtąd na występy gościnne, m.in. do warsz. t. Nowy Lotos (1933). W sez. 1937/38 występował w T. Lutnia w Wilnie; 12 III 1938 obchodził tam jubileusz trzydziestopięciolecia pracy scenicznej. W sez. 1938/39 należał do zespołu T. Ziemi Pomorskiej w Toruniu, w sierpniu 1939 był na występach gościnnych w T. Lutnia w Wilnie. W 1940-41 występował w T. Polskim w Grodnie i w Białymstoku, a w sez. 1944/45 prowadził dział komedii muz. w T. Lutnia w Wilnie. W 1945-46 i 1947-49 występował w T. Miejskim w Białymstoku, w sez. 1946/47 w T. Objazdowym z siedzibą w Ełku.
Wg A. Grzymały-Siedleckiego był "niewysokiego wzrostu, średniej tuszy, przygarbiony co nieco, o twarzy, jak to się mówi, dowcipnej". Wg L. Sempolińskiego w grze przypominał R. Morozowicza. W operetkach śpiewał takie partie jak: Menelaus ("Piękna Helena"), Aleksy ("Cnotliwa Zuzanna"), Pelikan ("Księżna cyrkówka"); w komediach grał m.in. role: Kręckiego ("Aszantka"), Dulskiego ("Moralność pani Dulskiej"), Szmagi ("Niewinni winowajcy"), Proboszcza ("Pani Ministrowa"). Reżyserował często przedstawienia kabaretowe i operetki, m.in. "Hrabinę Maricę" (1924), "Karnawał królewski" (1925), "Kwiat Hawai" (1932). Występował także w filmach, m.in. "Uśmiech losu" (1927). W 1945 wystawił w Białymstoku swoją sztukę "Próba miłości".
Bibl.: Banaszkiewicz, Witczak: Grzymała-Siedlecki: Świat aktorski; Marczak-Oborski: Teatr czasu wojny; Sempoliński: Wielcy artyści; Scena pol. 1938 nr 2/3 s. 692; Teatr 1949 nr 5; Życie biał. 1948 nr 198; Straus: Repertuar 1914-15.
Ikon.: W. Dunin-Marcinkiewicz: D. w roli, akw., 1936 - MT Warszawa.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
