Maria Wnorowska
WNOROWSKA Maria, z Zaradzińskich (12 IV 1889 lub 1893 Łódź - 26 II 1961 Gdańsk), aktorka. Była córką Konstantego Zaradzińskiego i Wiktorii z Lipińskich. Po ukończeniu gimn. występowała w sez. 1908/09 z zespołem H. Czarneckiego w Płocku, a w sez. 1909/10 w T. Polskim w sali "Ogniwa" w Kijowie. W 1915 wstąpiła w Kijowie do T. Studya pod kier. S. Wysockiej i pozostała w nim do 1918; grała tam m.in. Wróżkę ("Świerszcz za kominem"), Alinę ("Balladyna"), Szimenę ("Cyd"). W kwietniu 1918 wraz z grupą byłych aktorów T. Studya wyruszyła w objazd, m.in. do Żytomierza, Humania, Białej Cerkwi; od jesieni 1918 znowu występowała w Kijowie w T. Polskim w sali "Ogniwa" pod dyr. S. Wysockiej i K. Markiewicza. W 1919 po powrocie do kraju brała udział w różnych imprezach teatr. w Poznaniu i Poznańskiem, m.in. od poł. lutego do poł. maja 1919 grała w zespole objazdowym Marii Ursyn w Wielkopolsce. Występowała potem w T. Miejskim w Bydgoszczy (sez. 1920/21, 1922/23, 1923/24 i 1926/27), T. Narodowym w Toruniu (sez. 1921/22 i 1924/25), w T. Miejskim w Łucku (sez. 1925/26), w T. Miejskim w Lublinie (1927-31). Następnie opuściła scenę z powodów rodzinnych. Powróciła do pracy w t. po II wojnie światowej. W sez. 1945/46 występowała w T. Dramatycznym Woj. Gdańskiego w Sopocie, w sez. 1946/47 w T. Aktorów Woj. Gdańskiego, w 1947-48 w T. Nowym w Poznaniu, w sez. 1948/49 w T. im. Jaracza w Olsztynie, w 1949-52 w Świdnicy, w 1952-54 w Jeleniej Górze, w 1954-58 w T. Dramatycznych we Wrocławiu, w sez. 1958/59 w T. Powszechnym Woj. Gdańskiego, a od 1959 do zgonu na Scenie Objazdowej T. Wybrzeże w Gdańsku. Była żoną Czesława Wnorowskiego, aktora T. Studya w Kijowie, później oficera marynarki. Obdarzona dobrymi warunkami zewnętrznymi, grała z powodzeniem role amantek i bohaterek, później charakterystyczne; ważniejsze: Aniela ("Śluby panieńskie"), Żona ("Nie-boska komedia"), Laura ("Kordian"), Amelia ("Mazepa"), Desdemona ("Otello"), Viola ("Wieczór Trzech Króli"), Psyche ("Eros i Psyche"), Helena ("Ponad śnieg"), Rabinowa ("Golem"), Wdowa ("Ich czworo"), Żelazna ("Panna Maliczewska"), Kasztelanowa ("Mazepa"), Orgonowa ("Damy i huzary"), Żegocina ("Pan Damazy").
Bibl.: Almanach 1960/61; Almanach t. bydg. s. 80 (il.), 112; Misiorny: Teatry Ziem Zachodnich; Szczepkowska: 20 lat t. na Wybrzeżu; Trzechlecie T.N. w Toruniu; Z. Wilski: Stanisława Wysocka, Warszawa 1965 s. 93, 100; Teatr 1961 nr 9; Afisze i programy, IS PAN; Akta SPATiF nr 1058.
Ikon.: Fot. w rolach - IS PAN, MTWarszawa.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
