Stanisława Rylska-Erhardt
RYLSKA Stanisława Karolina, zamężna Erhardt (26 XI 1899 Lwów - 28 XI 1973 Rzeszów), aktorka, śpiewaczka. Była córką Kazimierza R. i Pauliny z Porębskich, żoną Mariana Erhardta. W grudniu 1922, bez powodzenia, debiutowała w lwow. T. Miejskich w roli Hrabianki Stasi ("Księżniczka czardasza"). Następnie ukończyła szkołę dram. F. Frączkowskiego we Lwowie; 17 XI 1923 w czasie popisu absolwentów grała Jewdochę ("Sędziowie"). Równocześnie uczyła się muzyki w konserwatorium, tańca w szkole baletowej Cz. Burkackiej i śpiewu u H. Miłowskiej. W końcu 1924 ponownie debiutowała w T. Miejskich jako Liza ("Hrabina Marica"). Została zaangażowana i pozostała w zespole operetki lwow. do 1929 (w maju i czerwcu 1927 odwiedziła z nim Przemyśl). W 1929 występowała w krak. T. Gong, w lutym 1930 w warsz. kinoteatrze Colosseum, latem z warsz. t. Morskie Oko pod kier. W. Waltera w Katowicach, Kaliszu, Przemyślu i krak. T. Bagatela. W sez. 1930/31 grała w T. Rewia w Poznaniu, 1931/32 w T. Nowości w Warszawie, 1932/33 gościnnie w Łodzi, w 1933 w T. Kameralnym w Warszawie, jesienią t.r. w lwow. t. Colosseum, w 1934 w łódz. T. Popularnym. Następnie, wg jej własnych informacji, występowała w warsz. Operetce (sez. 1936/37) i w Wilnie w rewiach (sez. 1938/39). W okresie II wojny świat. pracowała jako kelnerka w kawiarni "Żak" w Warszawie. W 1946 mianowana została opiekunką zamku w Łańcucie. Do teatru powróciła w 1947; była najpierw w t. opolskim, a w sez. 1948/49 w T. im. Jaracza w Olsztynie. Od 1949 do przejścia na emeryturę w 1968 należała do zespołu T. Ziemi Rzeszowskiej (od 1957 T. im. Siemaszkowej); ze względu na chorobę występowała sporadycznie, gł. w epizodach. Jubileusz czterdziestolecia pracy artyst. obchodziła 18 XII 1965 w roli Matki ("Za nasze winy i wasze"). Przed wojną zdobyła popularność występując w operetkach. Była życzliwie oceniana przez recenzentów; uważano, że posiada "urok zewnętrzny, artystycznie miarkowany temperament, doskonały głos o szerokiej rozpiętości i umiejętnej zdolności pięknego różniczkowania dźwięku" ("Ilustrowany Kurier Codzienny" 1929). Jej role operetkowe to m.in.: Książę Orłowski ("Zemsta nietoperza"), Dolly ("Orłow"), Stasia ("Dziewczę z puszty"), Riquette ("Wiktoria i jej huzar"), Liliana ("No, no, Nanette"), Księżna ("Marietta"), Moroszi ("Manewry jesienne"), Alicja ("Najpiękniejsza z kobiet") i tyt. w "Nitouche". Po wojnie grała role dram. m.in.: Anielę ("Dwie blizny"), Marynkę ("Kaśka Kariatyda"), Tadrachową ("Moralność pani Dulskiej"), Czepcową ("Wesele").
Bibl.: Almanach 1973/74; Felczyński: Fredreum s. 196, 198; Sempoliński: Wielcy artyści; Stokowa: Wyspiański; Wilski: Szkolnictwo; Gaz. Lwow. 1922 nr 153; IKC 1929 nr 164; Kur. Warsz. 1924 nr 345, 1929 nr 2, 1931 nr 110, 240, 1933 nr 35; Nowiny Rzesz. 1973 nr 331; Sł. Pol. 1923 nr 322; Afisze, programy, IS PAN; Akta (tu fot.), ZASP; Archiwalia dotyczące działalności R. (album, zbiór fot., wycinki prasowe), IS PAN.
Ikon.: Fot. - Arch. Dok. Mech., IS PAN.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994
