Bolesław Brodelkiewicz
BRODELKIEWICZ Bolesław, właśc. B. Brodel (30 X 1874 Warszawa - 6 VIII 1966 Skolimów k. Warszawy), tancerz, baletmistrz, aktor. Był synem Bronisława i Pauliny B., mężem warsz. pieśniarki Marii Tokarskiej (żyła w latach 1880-1917). Uczył się w Warszawie w gimn. realnym. Jak sam wspominał, w szesnastym roku życia uciekł z domu i zaczął występować na scenie, pocz. jako aktor. Uczył się w warsz. szkole baletowej; był także uczniem M. Zuberbiera. Od ok. 1893-94 występował w prowincjonalnych zespołach objazdowych i w wielu miastach; wg jego relacji z występami tanecznymi przemierzył "całą Polskę i Rosję aż po Archangielsk". Szczególnie często występował w Warszawie (m.in. w 1908 w kabarecie artyst. przy hotelu Victoria, 1908-09 w rewii na Dynasach), Ciechocinku, Łodzi (m.in. 1905-07), Wilnie, Lublinie (1911 w zespole pod dyr. H. Halickiego, w sez. 1912/13 w zespole Cz. Janowskiego). Od 1913 znowu przez dłuższy czas pracował w Warszawie. Był już w tym czasie rutynowanym tancerzem i baletmistrzem, prezentującym swe układy taneczne przede wszystkim na małych scenkach teatrzyków varietes i kabaretów. W 1913 pracował w teatrzykach: Colosseum, Miniatury przy ul. Mokotowskiej (kwiecień), na Dynasach (lato). We wrześniu 1913 opracował choreografię "Halki" dla teatru w Lublinie. Potem znowu występował w Warszawie: od grudnia 1913 w t. Bi-Ba-Bo; w 1914 okresowo w T. Nowości; w 1915 w T. Współczesnym (wrzesień-październik); w sez. 1915/16 w kabarecie Miraż i kinoteatrze Palais de Glace; w 1916 w teatrzykach Bi-Ba-Bo (od końca maja), Współczesnym (jesień) oraz Varietes na Karowej (od końca listopada); w 1917 w t. Ananas; w 1918 w t. Czarny Kot, Sfinks (lato i część sez. 1918/19; tu w duetach tanecznych z młodziutką H. Ordonówną) oraz w t. Marywil (krótko w drugiej poł. roku). W październiku 1918 i nast. okresowo od sierpnia 1919 do lutego 1920 współpracował z T. Polskim w Poznaniu jako choreograf operetek ("Księżniczka czardasza", "Polska krew", "Gri-Gri"), tancerz, a także jako aktor operetkowy (Von Mero - "Księżniczka czardasza") i dram. (Jaworski - "Młody las"). Od jesieni 1918 był też kier. baletu w t. Miraż w Radomiu, od poł. maja 1919 baletmistrzem zespołu T. Wołowskiego w Kielcach. W 1920-21 współpracował z t. operetkowym na ul. Piekary w Poznaniu, 1922-23 z t. lub. oraz T. Miejskim w Grudziądzu. W 1923-25 był baletmistrzem w T. Praskim w Warszawie, nast. znowu w warsz. teatrzykach rewiowych i kabaretach, m.in. Miraż, Nietoperz. W sez. 1927/28 był baletmistrzem w T. Miejskim w Lublinie. Od 1929 udzielał w Warszawie lekcji tańca. Również w 1939-45 zajmował się działalnością pedag.; przy ul. Mokotowskiej 52 w Warszawie prowadził szkołę baletową. W okresie II wojny świat. prowadził także świetlicę dla młodzieży. Od maja 1944 występował w jawnym T. Miasta Warszawy. W sez. 1945/46 występował w T. Ludowym w Nowym Dworze. Potem związany był ze scenami w Warszawie: w sez. 1947/48 i 1948/49 z T. Placówka, a 1949/50 i 1950/51 z Ludowym T. Muzycznym, gdzie występował m.in. jako Valdivieso ("Zielony Gil"); potem do 1 III 1956 był na etacie w warsz. T. Narodowym. Grał w tym okresie charakterystyczne epizody, takie, jak: Pisarz sądowy i Frant-Elegant ("Nesterko"), Służący księcia ("Sułkowski"), Rastakowski ("Rewizor"), Mularz ("Zemsta"), Leśniczy ("Bobrowe futro"), Handlarz ("Karykatury"). Od października 1955 mieszkał w Schronisku Artystów Weteranów Scen Pol. w Skolimowie. Po 1956, już na emeryturze, grywał jeszcze sporadycznie w T. Narodowym, m.in. Spiskowca Garbatego ("Kordian"), Człowieka z tłumu ("Muchy"); obchodził tu także w 1957 jubileusz sześćdziesięciolecia pracy scenicznej.
Bibl.: Kruk: Życie teatr.; Sempoliński: Wielcy artyści; Ex-press Wiecz. 1957 nr 71; Gaz. Kiel. 1919 nr 110, 111, 115, 122; Glos Lub. 1927 nr 255; Głos Radom. 1918 nr 222; Pam. Teatr. 1963 z. 1-4 s. 187; Scena i Szt. 1908 nr 21; Świat Teatr. 1912 nr 3; Życie Warsz. 1966 nr 192; Afisze i programy, IS PAN; Afisze, Uniw. w Poznaniu; Akta, ZASP; Straus: Repertuar 1915-16.
Ikon.: Fot. - IS PAN.
Nagrania: Role - Red. Dok. Inf. PR.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994
