Osoby

CHMIELARCZYK Maksymilian, pseud. M. Cybulski (11 II 1891 Warszawa - 23 III 1953 Lublin), aktor dyr. teatru, reżyser. Był synem Stanisławy Aleksandy Chmielarczyk, mężem najpierw -> Marii Czerniawskiej potem aktorki Stefanii Cybulskiej. Ojczymem jego był -> Józef Cybulski i jego nazwiska Ch. używał okreso­wo na scenie jako pseudonimu. Po ukończeniu szkoły handlowej Rontalera rozpoczął studia medyczne, szyb­ko jednak przerwał je i wstąpił do Klasy Dramatycznej przy Warsz. Tow. Muzycznym. Debiutował w 1911 w T. Małym w Warszawie w roli Krawca (Madame Sans Gene); następnie występował w T. Polskim, gdzie m.in. 9 I 1914 grał Pindarusa ("Juliusz Cezar"). W tym samym roku znalazł się na Syberii, gdzie do 1922 był czynnym organizatorem życia teatr. w większych sku­piskach ludności pol. (m.in. Omsk, Krasnojarsk, Tomsk). Po powrocie do kraju występował: zapewne w zespole pod dyr. T. Pilarskiego (sez. 1922/23), w Krakowie w T. Bagatela (sez. 1923/24) i w Operetce (sez. 1924/25), w Lublinie w T. Miejskim, w Warsza­wie: w t. Eldorado (1926), t. Olimpia (1927) i t. Czer­wony As (1927), w Bydgoszczy w T. Miejskim (sez. 1930/31), w Toruniu w T. Ziemi Pomorskiej (sez. 1935/36 i sez. 1936/37), gdzie wraz z B. Mierzejewskim był w sez. 1936/37 kierownikiem muz. teatru. W 1931-39 prowadził też ożywioną działalność kulturalno-społ., organizując wojskowe t. amatorskie w Bydgosz­czy i Toruniu. W czasie okupacji niem. podczas II wojny świat. ukrywał się w Biłgoraju, gdzie pracował jako kasjer w Powiatowej Spółdzielni Rolniczo-Han­dlowej. Po wyzwoleniu Lublina, w 1944 występował tam w T. Wojska Polskiego, a następnie jeszcze w tymże roku zaangażował się do lub. T. Miejskiego. Już 3 X 1944 reżyserował na tej scenie "Grube ryby". W T. Miejskim (od 1949 T. im. Osterwy) w Lublinie praco­wał odtąd jako aktor i reżyser, a w 1947-52 był także dyr. tej sceny (w sez. 1948/49 także dyr. lub. T. Mu­zycznego, połączonego z T. Miejskim). Wykazywał na tym stanowisku szczególnie dużo troski o wartościowy repertuar. 25 III 1949 obchodził w Lublinie trzydziesto­pięciolecie pracy scen. w roli Harpagona ("Skąpiec"). Był dobrym aktorem charakterystyczno-komicznym. Ważniejsze role: Kapelan ("Damy i huzary"), Dyndalski ("Zemsta"), Szambelan ("Pan Jowialski"), Antenacki ("Przy­jaciele"), Argan ("Chory z urojenia"), Malvolio ("Wieczór Trzech Króli"), Pawlin ("Jegor Bułyczow i inni"), Meisels ("Próba sił"). W t. lub. reżyserował m.in. "Przeprowadzkę", "Subretkę", "Szczęście Frania", "Jegora Bułyczowa".
Bibl.: Sempoliński: Wielcy artyści; Echo teatr, i muz. 1949 nr 7/8 (il.); Gaz. lud. 1947 nr 152; Sztandar Ludu 1949 nr 83, 1953 nr 12 (dodatek pt. Kultura i Życie; M. Bechczyc-Rudnicka); Teatr 1953 nr 9; Życie lit. 1953 nr 14/15; Życie lub. 1953 nr 73; Programy, IS PAN, m.in. "Piętnaście lat lubelskiego T. Dramatycznego 1944-1959" (il.) oraz program jubileuszu trzydziestopięciolecia pracy scen. M. Chmielarczyka, Lublin 1949 (il.); Akt urodzenia 1891/619 z parafii Wszystkich Świę­tych, USC Warszawa-Śródmieście; Akt zgonu 1953/414, USC Lublin.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973