Władysław Jamiński
JAMIŃSKI Władysław (19 XII 1858 Lwów - 17 II 1931 Warszawa), śpiewak, aktor. Był mężem - Heleny J., potem Bronisławy Wandy z Sobieskich. Po ukończeniu gimn. we Lwowie uczył się śpiewu w lwow. konserwatorium u W. Wysockiego i P. Stróżeckiej. Następnie uczył się podobno w szkole dram. E. Derynga. Występował też w przedstawieniach amatorskich. W 1888 otrzymał od Wydziału Krajowego stypendium na dalszą naukę śpiewu. 18 VII 1889 debiutował w t. ukr. Tow. Ruska Besida na występach w Sokalu w partii Barinkaya ("Baron cygański") i następnie występował z tym zespołem we Lwowie. 24 V 1890 debiutował w t. lwow. w tej samej partii i otrzymawszy engagement występował tam do 1891. Ok. 1893 poślubił śpiewaczkę Helenę Gundelach. W 1891-93 występował w zespole Cz. Janowskiego, m.in. w Łodzi, Lublinie i warsz. t. ogr. Belle Vue, w 1893 w Odessie i w warsz. t. ogr. Eldorado (dyr. L. Czystogórski), w sez. 1893/94 w zespole B. Mareckiego w Lublinie, Siedlcach, Radomiu i warsz. t. ogr. Belle Vue, od września 1894 w t. łódź. pod dyr. Cz. Janowskiego, a w 1895 w zespole tegoż w Sosnowcu, w 1896 u J. Grabińskiego w warsz. t. ogr. Belle Vue i w zespole F. Felińskiego w Lublinie, w 1897 u M. Silviniego w Dąbrowie Górniczej oraz w zespole Cz. Janowskiego, w Sosnowcu, w 1898 w zespole L. Bogdanowicza w Płocku, w czerwcu 1899 w Lublinie, w 1900 w zespole B. Mareckiego w Łodzi (lato) i w Częstochowie (grudzień), w 1901 w Częstochowie, w 1903 w Sosnowcu, w lecie 1905 w warsz. t. Jardin d'Hiver. W 1909-12 śpiewał w kinach, m.in. w Częstochowie, Włocławku (tu w sali "Nowości" organizował imprezy widowiskowe łączone z seansami film.) oraz w Kielcach. W następnych latach występował w Warszawie: w T. Miniatury (1913), w T. Ludowym na ul. Karowej (1915), w T. Praskim (1916-17) i w T. Miejskim (1918). Jesienią 1918 kierował przez pewien czas warsz. T. Powszechnym. W 1919 związał się na stałe z zespołem Reduty i występował tu przez następne pięć sez. (do 1924). W sez. 1924/25 występował w T. im. Bogusławskiego w Warszawie, a w sez. 1925/26 ponownie w Reducie w Wilnie. W 1926-30 (od stycznia (1926) należał do zespołu warsz. T. Polskiego i T. Małego (w październiku 1927 występował też w T. Praskim w "Lalce" E. Audrana). W sez. 1930/31 występował jeszcze w T. Ateneum w małej rólce Listonosza ("Ulica" E.L. Rice'a).
Był początkowo cenionym śpiewakiem, wykonawcą wielu partii tenorowych w operetkach oraz - rzadziej - w operach. Jego ówczesne role: Parys ("Piękna Helena"), Grenicheaux ("Dzwony kornewilskie"), Stanisław ("Ptasznik z Tyrolu"), Rodryg ("Sztygar"), Jontek ("Halka"), Turiddu ("Rycerskość wieśniacza"). Znany był także jako piosenkarz. Dopiero po I wojnie świat. zaczął występować jako aktor dramatyczny. Mimo iż do zespołu Reduty wstąpił jako człowiek przeszło sześćdziesięcioletni, grał tu wiele ról, nie tylko epizodycznych, zyskując uznanie J. Osterwy i zwracając uwagę krytyki konsekwentnym przyjęciem redutowego stylu gry. Ważniejsze role z tego okresu: Sędzia ("W mały domku"), Proboszcz ("Ewa" J. Szaniawskiego), Poeta ("Papierowy kochanek"), Profesor Milano ("Lekkoduch" J. Szaniawskiego), Kleofas ("Balwierz zakochany"), Kogut ("Czupurek"). W T. Polskim występował już tylko w rolach epizodycznych.
Bibl.: Filier: Melpomena; Krasiński: Teatr Jaracza; Lorentowicz: T. Polski; Olszewski: Z kronik teatr.; Simon: Spis przedstawień Reduty; J. Szaniawski: W pobliżu teatru, Kraków 1956 s. 190, 217-218 (tu błędnie Jarmiński); EMTA 1890 nr 350; Scena pol. 1923 z. 4-6, 1931 z. 5; Ziemia Kujawska 1968, odb. (S. Dąbrowski s. 67); Afisze, MTWarszawa; Materiały R. Pyłypczuka, Kijów; Straus: Repertuar 1915-16.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
