Teofila Żołopińska
ŻOŁOPIŃSKA Teofila, z Płaczkowskich (22 IV 1854 Warszawa - 22 IX 1934 Skolimów), aktorka, śpiewaczka. Była córką Jana i Matyldy Płaczkowskich, żoną -> Jana Ż. Kształciła się w Instytucie Muzycznym w Warszawie pod kier. G. Rożnieckiego. Debiutowała podobno jako śpiewaczka w Warszawie 1 III 1872 pod nazwiskiem panieńskim. W 1873-76 występowała w zespole A. Trapszy, m.in. w Kaliszu, Lublinie i warsz. t. ogr. Eldorado. Od 13 I do 29 VI 1877 śpiewała w operach i operetkach w t. krakowskim. W 1877 wyszła za aktora Jana Ż. i odtąd używała jego nazwiska. Występowała w 1877-79 w zespole B. Kremskiego i H. Wójcickiego, m.in. w Płocku, Lublinie, Łowiczu, Łomży, w 1880 u M. Trapszy w Łowiczu, w sez. 1880/81 w zespole F. Krotkego i R. Morozowicza, w 1882 u W. Leśniewskiego i W.A. Górskiego w Łodzi, w lecie 1883 w warsz. t. ogr. Alhambra. W 1884-85 należała do zespołu swego męża i zapewne pomagała mu w kierowaniu zespołem. W 1886 występowała u A. Padygi w Łowiczu, w 1887 u J. Szymborskiego w Płocku, w 1888 w "działówce" w Płocku, w 1896 u Danielewicza w Kielcach, w 1897 w zespole swego męża w Piotrkowie, w sez. 1898/99 w zespole G. Morskiej i J. Popławskiego, m.in. w Petersburgu. Od stycznia 1901 do 1905 należała do zespołu T. Ludowego w Warszawie. W 1906 występowała u Cz. Janowskiego w Kijowie oraz u S. i W. Jarszewskich, m.in. w Kamieńcu Podolskim i Kijowie. W 1920 należała do zespołu t. plebiscytowego na Śląsku, w sez. 1920/21 do zespołu objazdowego pod kier. S. Czapelskiego (m.in. w Gdańsku). W sez. 1921/22 występowała w T. Narodowym w Toruniu, gdzie 25 III 1922 obchodziła jubileusz pięćdziesięciolecia pracy grając rolę Babci ("Ładna historia").
W sez. 1922/23 występowała w T. im. Syrokomli w Wilnie i tam obchodziła kolejny jubileusz 28 I 1923. W sez. 1926/27 występowała znów w Toruniu i 22 III 1927 obchodziła jubileusz pięćdziesięciolecia pracy, grając Ciaputkiewiczową ("Grube ryby"). Potem opuściła scenę i od 1927 przebywała w Schronisku Artystów Weteranów Scen Polskich w Skolimowie. W początkach kariery występowała gł. w operetkach, śpiewając m.in. partie Violetty ("Wesoła wojna"), Klary ("Córka pani Angot"), Inez ("Gaduły"), a czasem także w operach w takich partiach jak: Zofia ("Halka"). Potem grała role charakterystyczne jak np. Jenta ("Małka Szwarcenkopf"), Dobrójska ("Śluby panieńskie"), Klimina ("Wesele").
Bibl.: Dąbrowski: Teatr w Lublinie; Got: Teatr Koźmiana; Kotarbińska: Zza kulis teatru; Trzechlecie T.N. w Toruniu s. 38, 40; Scena pol. 1922 nr 4, 1923 nr 1-3; SI. pom. 1927 nr 66; Afisze, Bibl. Jagiell., IS PAN.
Ikon.: Fot. w rolach - IS PAN.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
