Władysław Florjański
FLORJAŃSKI, Floriański, Floryanski, Władysław, właśc. Florian Koman lub Kohmann (4 V 1854 Lwów - 11 IV 1911 Lwów), śpiewak, reżyser. Po ukończeniu Akademii Handlowej został urzędnikiem pocztowym w Brzeżanach. Śpiewu uczył się m.in. u A. Souvestre'a. Debiutował 6 I 1884 w t. lwow. w partii Janusza ("Palestrant"). Początkowo występował w operetkach, śpiewając m.in. Barinkaya ("Baron cygański"), Parysa ("Piękna Helena"), Ermina ("Gasparone"), Eisensteina ("Zemsta nietoperza"), ale już 26 II 1885 debiutował w operze śpiewając na premierze "Konrada Wallenroda" partię tytułową. S. Pepłowski pisał, że F. poczynił wówczas nadzwyczajne postępy. "Nabrał pewności siebie tak co do gry, jak co do śpiewu. Głos donośny, naturalna emisja sprawiły, że organ śpiewaka zyskiwał na dźwięku i wyrazistości, zwłaszcza w górnych tonach, a ekspresją i temperamentem zyskiwał powodzenie nawet wśród mniej muzykalnej publiczności". W 1886 otrzymał stypendium na wyjazd do Włoch, lecz nie skorzystał z niego i śpiewał nadal we Lwowie. We wrześniu tego roku występował w WTR m.in. w partii Jontka ("Halka"), Radamesa ("Aida"), i Lionela ("Marta"); nie został jednak zaangażowany. Jeszcze w tym samym miesiącu wyjechał do Pragi, gdzie został zaangażowany do Narodniho divadla i występował tam przez dwanaście lat stając się ulubieńcem publiczności. Z zespołem opery praskiej występował w 1892 na Międzynarodowej Wystawie Teatralnej w Wiedniu. Przyjeżdżał także często na występy gościnne do Polski, m.in. do Lwowa (1888, 1895, 1897), Krakowa (1889, 1892, 1898) i do Petersburga (1895). Po występach w Warszawie w 1898 został zaangażowany do T. Wielkiego. W recenzjach podkreślano zarówno jego zdolności śpiewacze, jak i aktorskie. Był znakomitym wykonawcą tenorowych partii, jak np. Lohengrin ("Lohengrin"), Tannhauser ("Tannhauser"), Robert ("Robert Diabeł"), Dalibor ("Dalibor"), Janek ("Sprzedana narzeczona"), Herman ("Dama pikowa"), Canio ("Pajace"), Eleazar ("Żydówka"), Manru ("Manru"), Kazimierz ("Hrabina"). Od 1902 pełnił również obowiązki reżysera w zespole opery WTR. W 1903 koncertował w Wilnie i Kijowie, w grudniu 1905 i styczniu 1906 występował gościnnie we Lwowie. Od sez. 1906/07 został zaangażowany jako śpiewak i reżyser do opery lwow. i ze sceną tą był związany do końca życia. Od stycznia do kwietnia 1907 odbywał tournee artyst. po Stanach Zjednoczonych (m.in. Nowy Jork, Detroit, Omaha, Waszyngton). W 1909 obchodził jubileusz dwudziestopięciolecia pracy artystycznej. W ostatnim okresie często koncertował w Krakowie (m.in. w lipcu 1907, od czerwca do sierpnia 1908, w czerwcu 1909, 1910). Żoną jego była Józefa z Kienzlerów.
Bibl.: Ćeskoslovensky hudebni slovnik, Praha 1963; Korolewicz-Waydowa; Lwów. Noworocz. teatr. 1908; Okręt; Pajączkowski: Teatr lwow. (il.); Pepłowski: Teatr we Lwowie II; PSB XIII (W. Poźniak); Reiss: Almanach muz. Krakowa; EMTA 1884 nr 22, 1885 nr 86, 1898 nr 29. 1899 nr 25 (il.), 1902 nr 9; Scena i Sztuka 1909 nr 3,1911 nr 16; Afisze,IS PAN; Materiały w zb. T. Floriańskiego, Gdańsk.
Ikon.: Fot. pryw. i w rolach - IS PAN, MTWarszawa, Bibl. Ossol. Nagrania: Aria z opery (Halka) - MTWarszawa.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
