Osoby

BRZEZIŃSKI Józef, wlaśc. Pokrywka (18 III 1877 Poznań - 16 V 1951 Gniezno), aktor, reżyser, dyr. teatru. Debiutował w 1896 we Lwowie, a w 1896-97 występował w t. pozn. w niewielkich rolach jak Śmigalski ("Zemsta"), Benvolio ("Romeo i Julia"), w 1901-02 w zespole E. Kupieckiego w Częstochowie. W 1903-05 kierował zespołem objazdowym w Wielkopolsce, od 1 VII do 15 VIII 1905 prowadził z G. Senowskim T. Ludowy w Krakowie. W 1905 zapewne występował też w zespole Cz. Janowskiego na terenie Rosji. W 1906 należał do zespołu Cz. Wiśniewskiego w Lublinie. Przed 1914 ponownie prowadził zespół objazdowy działający na terenie zaboru pruskiego. W 1915 wy­stępował w T. Polskim w Poznaniu (do kwietnia), potem prawdopodobnie zorganizował zespół objazdo­wy w Galicji. Jego działalność w okresie międzywojen­nym nie jest znana. Na początku II wojny świat. prze­bywał w Poznaniu; tam w 1941 został aresztowany i wywieziony do obozu w Oświęcimiu, a następnie do Buchenwaldu. Po powrocie do kraju zaangażował się do T. Miejskiego w Gnieźnie, gdzie pracował do końca życia jako wykonawca ról charakterystycznych, jak np. Major ("Damy i huzary"), Aryst ("Fircyk w zalotach"), Burczyński ("Grube ryby"). Tu także reżyserował, m.in. "Da­my i huzary", "Rozdroże miłości".
Bibl.: Bar: Dzieje t. krak., s. 160; Koryzna II s. 46; Ilustr. Kur. pol. 1951 nr 137; Afisze i programy, IS PAN (m.in. program na dwudziestolecie t. w Gnieźnie, tu il.).
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973