Bogumił Kobiela
KOBIELA Bogumił (31 V 1931 Katowice - 10 VII 1969 Gdańsk), aktor, reżyser. Był synem Ludwika K., prof. gimn., i Krystyny z Bajdów, mężem Małgorzaty z Nowakowskich (ślub 21 III 1963). W 1949 ukończył Lic. Ogólnokształcące im. Kopernika w Katowicach. W 1949-53 studiował w PWSA w Krakowie. Otrzymał dyplom z wyróżnieniem. Po studiach, z grupą absolwentów krak. szkoły zaangażował się do prowadzonego przez L. Zamkow T. Wybrzeże w Gdańsku, gdzie w 1953-55 i 1958-60 występował, a także sporadycznie reżyserował. W 1955-58 był z Z. Cybulskim oficjalnie oddelegowany przez teatr do pracy w teatrzyku studenckim Bim-Bom (teatrzyk powstał jesienią 1954). Pisał tam teksty, reżyserował i występował jako aktor. W 1957-58 reżyserował i grał także w eksperymentalnym Teatrze Rozmów w Sopocie (Gościa w "Jesiennym wieczorze", Gracjana w "Przy drzwiach zamkniętych", oraz wspólnie z Z. Cybulskim reżyserował trzy jednoaktówki: "Improwizacja", "Piękny i nieczuły", "Jesienny wieczór"). Zdobył w tym czasie wielką popularność jako aktor estradowy. W 1960 przeniósł się do Warszawy i do 1963 był aktorem T. Ateneum (wystąpił tylko w "Kramie z piosenkami"). W 1963-66 grał w kabaretach Dudek i Wagabunda. Od 1966 do końca życia należał do zespołu T. Komedia. Był przede wszystkim aktorem komediowym. Blondyn o okrągłej twarzy, dużych jasnoniebieskich oczach, potężnym nosie, posiadał charakterystyczny wysoki głos. Był obdarzony żywiołową vis comica. Nie lubił charakteryzacji i rzadko ją stosował. Świetnie operował głosem - "podawał dialog tak, jakby opowiadał prywatnie o kimś, kto bardzo śmiesznie mówi, jakby cytował cudze anegdoty, tylko parodiując styl narratora" (K.T. Teoplitz). K. Eberhardt nazwał aktorstwo K. - "samobójczym", wskazując na okrutny dystans, z jakim traktował on najczęściej tworzone przez siebie postacie: "doprowadzał je do moralnego unicestwienia", kompromitował z pasją, "budził wesołość, ale nie da się zaprzeczyć, że była to wesołość wstydliwa, połączona z uczuciem trudnego do zdefiniowania zażenowania". Najważniejsze jego role teatr. w Gdańsku to: Wajnonen ("Tragedia optymistyczna", 1954), Attache ("Pan Puntila i jego sługa Matti", 1955), tyt. w "Kaliguli" K.H. Rostworowskiego (1959), Hieronim ("Pierwszy dzień wolności", 1960); w warsz. T. Komedia: Właściciel mieszkania ("Czy pani kogoś szuka", 1966), Bartnicki ("Żabusia", 1968) - ostatnia rola. Jako aktor estradowy znakomicie nawiązywał kontakt z widownią i był bardzo lubiany przez publiczność. Stworzył wiele interesujących postaci film., z których najpopularniejszą był Piszczyk w "Zezowatym szczęściu". Występował w TV, gł. w programach estradowych, m.in. w cyklicznym programie "Poznajmy się", który prowadził razem z J. Fedorowiczem i J. Gruzą, a także w Teatrze TV, w którym zagrał m.in. Pana Jourdaina ("Mieszczanin szlachcicem"). Brał udział w występach zespołów estradowych za granicą: w USA i Kanadzie (1965, 1967), Wielkiej Brytanii (1968), w telewizji szwedzkiej (1967). Reżyserował wspólnie z Z. Cybulskim głośne przedstawienia "Jonasza i błazna" (1958), "Króla" (1959). Był współautorem ( z J. Gruzą, pod wspólnym pseud. Misza Żęziło) farsy "Czy pani kogoś szuka", współautorem scenariusza filmu "Do widzenia, do jutra" (z Z. Cybulskim i W. Machem). Zmarł w następstwie wypadku samochodowego.
Bibl.: Almanach 1968/69; J. Afanasjew: Sezon kolorowych chmur, Gdynia 1968; Eberhardt: Aktorzy (il. i film.); Fik: 35 sezonów; R.M. Groński: Od Siedmiu Kotów do Owcy, Kabaret 1946-68, Warszawa 1971 s. 52, 132, 134, 135, 139-144 (il.); Hist. filmu t. 3, 4 (il.), 5; Janicki: Film pol. (il); Szczepkowska: 20 lat t. na Wybrzeżu (il.); Teatry studenckie w Polsce, Warszawa 1968; Teatr Wybrzeże 1946-1966, Gdańsk 1966; Polityka 1969 nr 33 (J. Gruza); Teatr 1969 nr 17, 1972 nr 13 (K.T. Toeplitz); Życie Lit. 1963 nr 31 (A. Jackiewicz); Życie Warsz. 1969 nr 164; Programy, IS PAN; Akta (tu fot.), ZASP.
Ikon.: E. Ałaszewski: Portret pt. "Na tratwie" - K. w grupie czterech osób, karyk., rys., tusz, akw., 1983 - własność pryw.; J. Fedorowicz: K. w grupie czterech osób, karyk., repr. J. Afanasjew: Sezon kolorowych chmur, Gdynia 1968; Fot. - IS PAN, ZASP.
Film.: 1953 - Trzy opowieści cz.II (f.); 1955 - Kariera (f.), Trzy starty (f.), Zaczarowany rower (f.); 1957 - Szkice węglem (f.); 1958 - Eroica cz.II (f.), Popiół i diament (f), Pożegnania (f.); 1959 - Awantura o Basie (f.), Inspekcja pana Anatola (f.); 1960 - Zezowate szczęście (f.); 1961 - Historia żółtej ciżemki (f.), Ostrożnie, Yeti (f.), Rozstanie (f.); 1962 - Słynceto a sjankata - Słońce i cień (f. - prod. bułg.), Spóźnieni przechodnie (f.); 1963 - Kryptonim Nektar (f.), W polskich górach (d.), Zacne grzechy (f.); 1965 - Rękopis znaleziony w Saragossie (f.), Trzy kroki po ziemi, n. III (f.), Wojna domowa (s. tv); 1966 i 1968 - Klub profesora Tutki, ode. Profesor Tutka dziennikarzem i O miłym staruszku (s. tv); 1966 - Marysia i Napoleon (f.), Piekło i niebo (f.); 1967 - Co to jest Dudek? (d.), Małżeństwo z rozsądku (f.), Nowy pracownik (d.), Paryż - Warszawa bez wizy (f.), To jest twój nowy syn (tv); 1968 - Hasło Korn (f.), Kulig (d), Lalka (f.), Poradnik matrymonialny (f.), Przekładaniec (tv); 1969 - Człowiek z M-3 (f.), Mistrz tańca (tv), Pierwszy dzień w pracy (d.), Wszystko na sprzedaż (f.); 1970 - Nowy (f.); Fragm. kronik i materiałów film. z 1960-65, Arch. WFD; Materiały - Archiwum TVWarszawa.
Nagrania: Role, wypowiedzi okolicznościowe - Red. Dok. Inf. PR.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994
