Antoni Romanowski
ROMANOWSKI Antoni (21 XII 1882 Warszawa - 25 VII 1972 Bukareszt), tancerz, choreograf. Był synem Antoniego R., pracownika warsz. fabryki instrumentów muz. Gliera. Uczył się w warsz. szkole baletowej (1893-99). W 1897 zaczął tańczyć w corps de ballet WTR. W 1899, po ukończeniu szkoły, wyjechał do Rosji i tańczył w teatrach w Tyflisie (1899-1900, 1909), Jekatierynosławiu, Irkucku, Jekatierynburgu, Ufie, Kazaniu (1901), Saratowie (1901), Niżnym Nowgorodzie, Astrachaniu, Baku, Omsku, Charkowie (1902-03), Kijowie, Moskwie. Solistą został w wieku lat dwudziestu. W sez. 1905/06 tańczył w zespole T. Niżyńskiego; w tym okresie zajął się też choreografią. W 1912-14 współpracował z zespołem A. Pawowej. W lutym 1914 występował, wraz z aktorami pol. w Kijowie, w programach kabaretowych. W 1914-18 służył w wojsku rosyjskim. Do Polski wrócił w 1920 i wystąpił gościnnie w Poznaniu. Od września 1921 do 1924 był solistą i choreografem w Operze poznańskiej. W tych latach występował równocześnie w innych miastach: w Warszawie w t. Nietoperz (sez. 1921/22) i Stańczyk (1923/24), w Krakowie (1922, 1923), w Kijowie i Charkowie (1922, 1923). Latem 1922 był na tournee, jako partner E. Dobieckiej, w Wiedniu i Pradze. W 1924 przyjechał po raz pierwszy do Rumunii z pol. zespołem baletowym i występował, obok Dobieckiej i W. Gnatowskiej, w Eforii nad Morzem Czarnym. W 1925 został solistą i choreografem baletu Opery Narodowej w Bukareszcie i pracował tam do 1928. W 1930 i 1931 występował w T. Wielkim we Lwowie, w 1930 w Belgradzie. W 1931 zaproszono go ponownie do Bukaresztu i w operze bukareszteńskiej pozostał do 1935. Po rocznym pobycie w Warszawie, wrócił do Bukaresztu, podjął pracę w tamtejszym konserwatorium muz., a po dwóch latach w pryw. szkole baletowej. W 1947 wrócił do pracy w bukareszteńskiej Operze Narodowej, w której pozostał do końca życia. Był tu cenionym solistą, choreografem, przez pewien czas kierował szkołą baletową. W operze bukareszteńskiej jedną z sal nazwano jego imieniem. Tańczył główne role w ok. dwudziestu baletach, np. taniec solo w "Chopinianie", Złotego Niewolnika ("Szeherezada"), Gireja ("Fontanna Bachczysaraju") i tańce solowe w ok. pięćdziesięciu operach. Opracował choreografię wielu baletów, np. "Żart Amora", "Postój kawalerii", "Pietruszka", "Iris", "Fontanna Bachczysaraju".
Bibl.: Dymek z papierosa s. 377; Mamontowicz-Łojek: Terpsychora; Pudełek: Balet 1867-1915; Sempoliński: Wielcy artyści; Świtała; Kur. Warsz. 1921 nr 257, 327, 1923 nr 131, 1930 nr 16, 46; Afisze, IS PAN; Akta, Muzeum Opery Bukareszt.
Ikon.: Fot. - MTWarszawa.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994
