Osoby

WOLSKI Józef Franciszek (19 marca 1786 lub 1785 Warszawa – 13 maja 1838 Warszawa),

aktor, śpiewak.

Uczył się w szkołach pijarskich w Warszawie, następnie był podobno przez pewien okres nauczycielem domowym w domach ziemiańskich na Wołyniu. 30 października 1803 debiutował w Teatrze Narodowym w Warszawie w partii Alfonsa (Don Juan, czyli Libertyn ukarany). Na scenie warszawskiej występował przez dwa lata, następnie (1805) wyjechał na prowincję. Występował w różnych zespołach na Litwie a także w teatrze wileńskim, m.in. 6 listopada 1807, w 1809–10 (do lata 1810). W lutym 1809 brał udział w wykonaniu w Wilnie oratorium Stworzenie świata J. Haydna. W 1810 wrócił do Warszawy. Występy w Teatrze Narodowym wznowił 6 grudnia grając rolę Mengona (Zazdrości wieśniacze). Odtąd występował na scenie warszawskiej stale aż do 1835. W 1811 z zespołem Teatru Narodowego był w Gdańsku. Ostatni raz wystąpił na scenie 26 maja 1835 w roli Krupkowskiego (Przyjaciele A. Fredry).

Miał wg K.W. Wójcickiego „wysoki wzrost, piękną postawę, ułożenie szlachetne, wymowę dźwięczną i silną”.

Wg J.T.S. Jasińskiego „w tragediach, dramatach, chwalono powszechnie jego piękną, wyraźną dykcję, ruchy szlachetne, postać nakazującą uszanowanie, pojęcie roli dowodzące szerokiego poglądu na sztukę. Nie brakowało mu siły, zapału, tusza cokolwiek była mu przeszkodą”.

Był aktorem sumiennym, użytecznym i cenionym. Nie tylko grał w dramatach, ale śpiewał także partie barytonowe i basowe w operach. Ważniejsze role i partie: Walenty (Guwerner), Pieniacki (Pieniacze), Geront (Doktor z musu), Lombardi (Sługa dwóch panów), Tarnowski (Barbara Radziwiłłówna A. Felińskiego), Boruta (Nowy Don Kiszot), Arcykapłan (Przerwana ofiara), Zoroastro (Zaczarowany flet), Nadleśniczy (Wolny strzelec), Spytko z Melsztyna (Jadwiga K. Kurpińskiego), Burgrabia (Asmodeuszek).

Wśród aktorów warszawskich wyróżniał się wykształceniem. Znał doskonale język francuski, uczył go od 1817 w warszawskiej Szkole Dramatycznej, od ok. 1822 pracował nad słownikiem francusko-polskim. W 1824 występował w teatrze francuskim w Warszawie. Zajmował się tłumaczeniem na język polski sztuk i librett operowych.

Bibliografia

Miller: Teatr i muzyka na Litwie; Recenzje Iksów; SMP; Szwankowski: Teatr Bogusławskiego; Wójcicki: Powązki I; Kur. litew. 1810 nr 67; Pam. teatr. 1968 z. 2 (il.); Afisze, MT Warszawa; Chomiński; Jasiński.

Ikonografia

J.F. Piwarski, J. Sokołowski: W. jako Tarnowski (Barbara Radziwiłłówna), akwaforta kolorowana, ok. 1819 - Bibl. Polska Paryż (egzemplarz niekolorowany- Bibl. Jagiell.).

Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973; zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów użytych w źródłowej publikacji