Teatr im. Stanisława Staszica
Teatr działał przy ul. Śniadeckich 5, w sali na 1200 osób. Pierwsze przedstawienia zespół dał pod koniec września 1918 roku. Występowali tam profesjonaliści i amatorzy, mi. in. amator Adolf Bagiński później Adolf Dymsza. Teatr miał swą reprezentację w czasie obrad Związku Artystów Scen Polskich. W imieniu teatru wypowiadał się jego sekretarz oraz aktor Wacław Zabielski. W corocznym sprawozdaniu ZASP zanotowano jednak, że kontakt z Teatrem jest trudny. Być może cieniem na efektywność działalności kładł się brak stabilności finansowej teatru, nieregularność grania i ciągłe zmiany repertuaru. Na afiszach teatru pojawiały się tytuły ambitnych polskich dramatów współczesnych, uderzające w ton patriotyczny jednoaktówki, propozycje operetkowe, farsowe, revue i składanki kabaretowe.
W połowie maja 1919 roku teatr posiłkował się repertuarem zamkniętego właśnie teatru Mozaika (wystawiając m.in. Milionową spadkobierczynię). 29 maja 1919 roku podano do wiadomości prasy, że zwyczajowo, o 19.30 teatr da nader interesujące przedstawienie. Nie ujawnił jednak jego tytułu, a dwa dni później już nie istniał.
Przykład teatru Staszica, którego działalność trwała jeden sezon, może posłużyć do przedstawienia zasad konkurencji, ostrej i bezpardonowej w środowisku warszawskich teatrów. Mówi o tym choćby nagromadzenie tych samych tytułów w repertuarze różnych teatrów. W pewien marcowy wieczór 1919 roku można było pójść w Warszawie na trzy spektakle, których akcja toczyła się na Starówce lub zobaczyć dwie, różne adaptacje Krzyżaków Henryka Sienkiewicza.
Szczególnie zajadle konkurowały w tym czasie Mozaika, Teatr im. Staszica i Praski, które kierowały swój repertuar do robotników i mieszczan. Ten ostatni wygrał wyścig i pozostał na teatralnej mapie stolicy przez kolejne osiem lat. Dwa pierwsze zaś, pozostały efemerydą, ale również przykładem jak w rodzącej się Polsce trudno było walczyć o widzów.
Ewa Hevelke (2017)
Bibliografia
- Edward Krasiński, Warszawskie sceny 1918–1939, P.I.W., Warszawa 1976
Sezon: 1918 / 1919
Kierownictwo
dyrektor:
Mieczysław Gołogowicz
kierownik literacki:
Remigiusz Kwiatkowski
Zespół artystyczny
aktorzy: Stefania Betcherowa, Eliza Bortnowska-Peter, Maria Bystrzyńska-Rosłan, Adolf Dymsza, Aleksander Hubert, Wiktoria Jasińska, Józef Machalski, Janina Miłkowska-Zabielska, Karolina Morozowicz, N. Opolska, Blanka Orszańska, Radzisław Peter, Józef Popławski, Pretwicz, Bolesław Rosłan, Franciszek Sawicki, Aleksander Szarkowski, Janina Wisnowska, Karol Wojciechowski, Wacław Zabielski, Żochowska