Sympatyczni mordercy
Kiedy widz wchodzi do pogrążonej w mroku Sali Malarni ma przed sobą piętrowy domek, otoczony balustradkami, a przed nim piaskownicę. A na schodach tego domku gromadkę wyraźnie nudzących się młodych ludzi bez żadnego stałego zajęcia. Jest wśród nich, lgnący, niedorozwinięty chłopak, jest też spragniona ich zainteresowania dziewczyna. Najpierw zaczynają dręczyć owego kalekę, potem kierują swą agresję przeciwko dziewczynie. Potem tej przemocy i agresji jest coraz więcej i wszyscy obcy, słabsi lub po prostu inni, ciągle jej doświadczają. Sztuka Mileny Markowie "Tory", która na zasadzie polskiej prapremiery weszła na afisze Teatru Polskiego, w reżyserii Rafała Sabary, jest opowieścią o grozie wojen domowych towarzyszących rozpadowi Jugosławii. Ale opowiedziana została w sposób szczególny. Nie ma w niej bowiem polityki i ideologii, nie ma bezpośrednich odniesień do walk. Pozbawiona jest też patosu, heroizmu i lamentu. Największym walorem tej sztuki jest właśnie to, że pokazuje nam, jak ci tak zwyczajni, sympatyczni nawet, prymitywni młodzi ludzie stają się nagle mordercami i gwałcicielami. Jak owa niechęć wobec obcych lub innych, deformuje ich i niszczy. Wszystko to opowiedziane jest tak zwyczajnie. Horror co chwila przeplata się z groteską, po zabawnych i pełnych humoru scenach i sytuacjach nagle następuje absolutna groza. A powodują ją właśnie ci sympatyczni, ale całkowicie wyobcowani młodzi ludzie. Przedstawienie na małej scenie Polskiego jest doskonałym przykładem owego dwubiegunowego modelu polskiego życia teatralnego. Z jednej strony farsy i komercyjne sztuki o niczym, z drugiej - sztuki starające się pokazać życie, a zarazem zdiagnozować przyczynę owej otaczającej nas zewsząd agresji i przemocy. Na tle wielu jednak granych przez ten teatr sztuk o przemocy i dezintegracji ta wyróżnia się swą prawdą i bezpośredniością. Przedstawienie na małej scenie Polskiego jest sprawne aktorsko i ze znajomością praw rządzących sceną wyreżyserowane. Coś z niego wynika. Nieporównanie więcej niż "4:4" Norena, "Pasożytów" czy "Helmucika".
