Anioły w Betlejem, czyli jak można uśpić niemowlaka
"Mała Pastorałka" w reż. zespołu we Wrocławskim Teatrze Lalek. Pisze Beata Maciejewska w Gazecie Wyborczej - Wrocław.
Trudno uśpić płaczącego niemowlaka. Nawet aniołom przyszło to z trudnością. Owszem, ululały, ale zdesperowanego ojca. Widzowie oglądający "Małą pastorałkę" w Teatrze Lalek przyjęli taki obrót wydarzeń ze zrozumieniem. A nawet entuzjazmem.
Jezusowi w stajence pastorałki wyśpiewywał chór aniołów "Mała pastorałka" to niby sceniczny drobiazg - raptem 20-minutowy spektakl grany w Teatrze Lalek po zakończeniu "Muminków" - ale warto go zobaczyć (będzie ostatni raz grany w weekend). Po pierwsze, "Małą pastorałką" reżyser Roberto Skolmowski próbuje wskrzesić piękną tradycję wspólnego kolędowania. Po drugie, mamy okazję ocenić debiut nowego teatru Piccolo (cudnej salonowej zabawki rodem z XIX wieku) i dziecięcego chóru WTL (brawa dla pani prof. Ewy Grygar z Akademii Muzycznej, która w ciągu kilku miesięcy stworzyła ciekawy zespół bardzo młodych śpiewaków). Po trzecie, ten spektakl zapowiada wielkie wydarzenie artystyczne w teatrze, jakim będzie grudniowa premiera pełnej wersji "Pastorałki" Leona Schillera z muzyką Jana Maklakiewicza.
Niby o kolędowaniu wszyscy słyszeliśmy, kolędy i pastorałki uwielbiamy, ale ze śpiewaniem miewamy kłopoty. Kto rozpozna z jakiej popularnej kolędy pochodzą słowa: "Dziwili się napowietrznej muzyce / I myśleli: Co to będzie za Dziecię"? Większość czytelników będzie musiała przyznać: "O, niebieskie Duchy i Posłowie nieba / Powiedzcież wyraźniej, co nam czynić trzeba / Bo my nic nie pojmujemy/...".
Na szczęście rolę niebieskich Duchów przyjął osiemdziesiąt lat temu reżyser Leon Schiller, który zebrał staropolskie jasełkowe teksty (niektóre liczące kilkaset lat i zupełnie zapomniane), kolędy oraz ludowe pastorałki i ułożył z nich misterium Narodzenia Polskiego, nazwane "cudem polskiego teatru". Cud w całości jest dopiero wypraszany przez Roberta Skolmowskiego, dyrektora WTL. Obiecuje, że będzie wielki, z chorałami, na co nikt się jeszcze nie pokusił, a na razie zobaczyliśmy cud mniejszy.
Wyborem fragmentów "Pastorałki" i ich opracowaniem muzycznym zajął się znakomity polski dyrygent i wieloletni dyrektor Teatru Wielkiego w Poznaniu Mieczysław Dondajewski. Na początku usłyszeliśmy pieśń "Nużeśmy Chrześcijanie", wydrukowaną po raz pierwszy w zbiorze ks. Mioduszewskiego w 1838 roku. Ten chorał w wykonaniu śpiewaków zespołu Cantores Minores Wratislaviensis zabrzmiał wzruszająco i radośnie. A potem na scenę wjechał teatr Piccolo. Raptem 70 cm wysokości, ale z dużymi możliwościami artystycznymi. Historia, która zdarzyła w Betlejem dwa tysiące lat temu, została opowiedziana ze szczegółami. Trzeba przyznać, że płacz zmęczonego niemowlaka wzbudził współczucie widowni. Zwłaszcza dla umęczonych rodziców, którzy musieli wykazać się świętą cierpliwością. Oczywiście Józef (Sławomir Przepiórka) przysypiający na kiju i Maryja (Irmina Annusewicz) nie daliby rady z boskim dziecięciem, gdyby nie chór aniołów prowadzony przez prof. Grygar, wyśpiewujący Jezuskowi śliczne pastorałki.
Te sceny skojarzyły mi się ze wspomnieniami krakowskiego historyka sztuki prof. Karola Estreichera, który opisywał, jak sto lat temu mistrzowie murarscy budowali szopki i inscenizowali przedstawienia jasełkowe. "Wszystkie baśnie Wschodu znajdowały tu urzeczywistnienie" - twierdził Estreicher. Cała rodzina się zbierała, komentowała poczynania Heroda (ciotka socjalistka widziała w betlejemskiej historii walkę klas), ojcowskie umiejętności Józefa i mizerię pastuszków. "Mała pastorałka" też wywołuje takie reakcje. Młodsi widzowie próbowali wsadzić głowę do teatru Piccolo lub podejrzeć, co się dzieje za kulisami, starsi komplementowali anielską urodę Anny Skubik (i jej charakterek, bo zagrała bardzo nieznośną anielicę). Na przyszłe Boże Narodzenie będą mogli sami wystawić "Pastorałkę". Dyrektor Skolmowski zapowiedział wydanie papierowej wersji teatru z dekoracjami jasełkowymi do samodzielnego składania. Można już uczyć się kolęd.
