Artykuły

"Cudowna lampa Aladyna" w reż. Lecha Chojnackiego w Opolskim Teatrze Lalki i Aktora. Pisze Aleksandra Konopko w Gazecie Wyborczej - Opole.

Tajemnicza aura przedstawienia powinna.widza oczarować, ale może też przestraszyć, zwłaszcza że twórcy kierują spektakl już do sześciolatków.

"Baśnie 1001 nocy" natychmiast przenoszą nas w orientalny świat Wschodu, pełen kolorów, egzotycznych zapachów i dźwięków. Barwne i dynamiczne obrazy wydają się być nierozerwalnie związane z tym tytułem. Trochę więc zaskakuje pomysł Lecha Chojnackiego, który, realizując "Cudowną lampę Aladyna" na deskach opolskich lalek, stworzył spektakl zatopiony w znacznym stopniu w ciemności przełamywanej niemal wyłącznie punktowym światłem skierowanym na lalki.

Na szczęście dodano również kolorowe świetliste elementy, które chwilami skutecznie ożywiają sceniczną przestrzeń i sprawiają, że nad przedstawieniem mimo wszystko unosi się aura baśniowości. Chojnacki znalazł w tej stylistyce alternatywę dla disnejowskiej kreskówki, z której najmłodsze pokolenie widzów zna Aladyna chyba najlepiej.

Wyciemnienie sceny spełnia tu bardzo konkretne zadania. Po pierwsze, skutecznie chowa ubranych w czarne stroje aktorów (Krzysztof Jarota, Dorota Nowak, Aleksandra Mikołajczyk, Andrzej Mikosza, Zygmunt Babiak i Jan Chraboł), by zamiast nich, zgodnie z przyjętą przez reżysera tradycyjną konwencją, pierwsze skrzypce na scenie mogły zagrać animowane przez nich lalki.

Po drugie, stanowi ciemne tło dla pojawiających się co jakiś czas niespodzianek w postaci rozmaitych podświetlanych rekwizytów (m.in. cudowna lampa, perskie dywany, wrota, schody), które dzięki temu zabiegowi pojawiają się i znikają w powietrzu jakby za sprawą czarodziejskich sztuczek. I mimo że tych magicznych cudów nie jest zbyt dużo, jak na opowieść o tak egzotycznym potencjale (szkoda, że twórcy nie pokusili się o ich zintensyfikowanie i o większy dynamizm), spektakl wymaga jednocześnie wielkiego skupienia zarówno od aktorów, jak i obsługi technicznej.

Być może to powoduje, że przedstawienie jest z jednej strony bardzo precyzyjne, ale z drugiej jego rytm dość jednostajny. Urok tej skromnej w gruncie rzeczy scenografii (Dariusz Panas) tkwi jednak w szczegółach. Twórcy zdecydowali się na pewien rodzaj plastycznych wariacji, inspirując się kilkoma elementami estetyki zaczerpniętej z arabskiego świata - przede wszystkim mozaiką, ażurem, kolorem i zwiewną tkaniną. Daje to interesujący efekt, ale wybór tej niełatwej w percepcji, mrocznej stylistyki może okazać się ryzykowny. Przesądzi o tym reakcja najmłodszych widzów. Reżyser co prawda od początku zakładał, że tajemnicza aura przedstawienia powinna widza oczarować, ale i trochę przestraszyć. I mimo że dziecięca część premierowej publiczności odebrała spektakl całkiem spokojnie, osiągnięcie tego drugiego celu jest prawdopodobne.

Zwłaszcza że twórcy kierują spektakl już do sześciolatków, a np. zamiast sympatycznego Dżina proponują spotkanie z Duchem Lampy (głos - Dorota Nowak), czyli czarną postacią pojawiającą się wgłębi sceny wśród dymów, której towarzyszą wyświetlane w tle duże, niebieskie oczy. Ta wyraźnie plastyczna konwencja może więc bardziej przypaść do gustu nieco starszym dzieciom.

Natomiast sam scenariusz i fabuła zaczerpnięte z wersji "Cudownej lampy Aladyna" autorstwa Jana Wilkowskiego są szalenie proste i okrojone, przez co wydają się być z kolei dedykowane bardziej maluchom. Do tego dochodzą narzucony przez Wilkowskiego pewien dystans do opowieści z "Baśni 1001 nocy" i wprowadzony do historii Aladyna specyficzny humor, zdecydowanie najszybciej trafiający do dorosłych, ale także ujmująca, chyba tym razem wszystkich, bardzo trafna muzyka skomponowana przez Roberta Kanaana. Ryzyko w rym takie, że albo spektakl - mimu swoich niezaprzeczalnych walorów plastycznych - okaże się interesujący dla szerokiej publiczności, albo przepadnie wśród innych z powodu zbyt niejednoznacznie określonego odbiorcy.