Legenda o początkach
Olsztyński teatr lalek rozpoczął sezon artystyczny 1983/34 widowiskiem Anny Świrszczyńskiej "O Piaście i Popielu". W listopadzie z przedstawieniem tym wystąpi na festiwalu w Opolu. Nowy sezon rozpoczęto w budynku częściowo wyremontowanym. Dlatego częściowo, ponieważ trwające prawie cały ubiegły rok przeróbki i zabiegi adaptacyjne miały charakter doraźny i kończący pewien etap lokalowych trudności teatru.
W kwietniu siedziba teatru oddana zostanie na dłuższy czas budowlanym. Przyjęta została przez władze koncepcja generalnej rozbudowy budynku i nadania mu pożądanej funkcjonalności i wyższego standardu. O projekcie rozbudowy pisaliśmy na początku lipca. Jeśli wszystkie zamierzenia uda się pomyślnie i w krótkim czasie zrealizować, otrzymamy w Olsztynie prawie nowy gmach teatru dla dzieci. Byłoby to duże osiągnięcie w trudnych czasach kryzysowych.
Wracajmy jednak do obecnej działalności teatru. Nowy dyrektor Edward Dobraczyński w polityce repertuarowej z wielką troską odnosi się do dramaturgii polskiej związanej z losami naszego narodu, z tradycjami polskimi. Po bardzo udanej inscenizacji sztuki Rydla "Betlejem Polskie" (pierwsza realizacja w teatrze lalek!), obecnie przygotował widowisko Anny Świrszczyńskiej "O Piaście i Popielu", będące przystosowaną dla potrzeb dzieci 8-14-letnich, legendą o początkach naszej państwowości.
W widowisku wykorzystano teksty trzech sztuk autorki: "Bajka o Popielu", "Bajka o Piaście" i "Kiedy Ziemowit miał siedem lat". Fabuła opiera się na faktach dobrze znanych, opowiada o złym księciu Popielu, który gnębił lud i za namową żony - cudzoziemki dopuścił do trucia swoich stryjów, czym ostatecznie przyczynił się do swojego upadku i zniszczenia zamku nad Gopłem przez inwazję myszy. Legenda opowiada też o Piaście-Kołodzieju, mężu dzielnym i sprawiedliwym, który stał się władcą Polan, o jego synie Ziemowicie i o postrzyżynach dokonanych przez dwóch przybyszów - wędrowców.
Ta klechda o naszych pradziejach ujęta została w kształt walki dobrego ze złym. Historia idzie w parze z moralitetem. Nie brak też sytuacji komediowych. A realizacja eksponując fabułę nie pomija szczegółów obrzędowych, folklorystycznych, plastycznych.
Od początku przedstawienia widoczna staje się troska o integrację i równorzędne traktowanie walorów słowa, muzyki, plastyki, ruchu.
Scenograf Ali Bunsch buduje z ruchomych, umownych elementów dekorację sugerującą górzystą, rozległą przestrzeń pokrytą gęstą puszczą. Zagęszczona perspektywa pozwala wydobyć ekspresję wędrówek i licznych w widowisku scen masowych.
Muzyka Andrzeja Bieżana przenosi nas w smętną atmosferę życia puszczańskiego, a potem zmienia tony w scenach dworskich. Reżyser Edward Dobraczyński wątki konfliktowe przeplata fragmentami ilustracyjnymi, na przykład ładną sekwencją tańców ludowych, czy nocną wyprawą Rzepichy. Ruch jest ważną i efektowną częścią widowiska. Sceny walk pomysłowe w umowności. Zabawny a zarazem tragiczny epizod przyjęcia biesiadnego u Popiela. Zręcznie zaaranżowana inwazja myszy. Poważną obrzędowością wyróżniają się postrzyżyny. Symbolika finału z białym orłem kończy spektakl.
Całość coś ma z szopki, coś z ludowych obrzędów świątecznych. Świat Popiela krwawy i wyróżniający się przepychem i siłą dworskich oprawców. Świat Piasta prosty, siermiężny, pogodny i sprawiedliwy.
Należy zwrócić uwagę na jeszcze jeden wyjątkowy szczegół inaugurującego sezon widowiska. Po raz pierwszy od wielu lat w stopniu tak wyraźnym spotkały się wśród wykonawców dwa pokolenia aktorskie. Obok aktorów doświadczonych, z wieloletnim stażem (Krystyna Szels-Milczarek, Maria Szeniawska, Edward Czuchnowski, Andrzej Grzmociński) oraz nieco od nich młodszych (Ewa Grześ, Marek Trębiński), znaleźli się wykonawcy debiutujący w ogóle, albo debiutujący w Olsztynie (Grażyna Kotara, Mirosław Jańczuk, Jan Marcinowicz, Marek Markiewicz, Jan Piotrowski). Wszyscy w tym wieloobsadowym widowisku mają do spełnienia wiele funkcji, po kilka różnych ról. Siłą przedstawienia są głównie fragmenty zbiorowe, wymagające dużej sprawności animacyjnej. Zespół radzi sobie z różnorodnymi zadaniami bardzo dobrze.
