O życiu i sztuce
Appia, Craig, Meyerhold, Tairow, Wachtangow, to nazwiska, które wymieniamy jednym tchem, gdy mówimy o wielkich reformatorach teatru europejskiego XX wieku. Niesłusznie pomijamy refleksją teoretyczną i twórczość dramaturgiczną Mikołaja Jewreinowa, pisarza, który jako jeden z pierwszych w naszym stuleciu, opowiadał się za "teatralizacją" teatru.
Jewreinow nie ograniczał się w swoich rozważaniach teatrologicznych do spraw czysto akademickich, obierając za przedmiot swojej analizy ten czy inny spektakl, lecz dostrzegał różne przejawy teatralności w życiu, w stosunkach międzyludzkich, w samej naturze. Realizacja spektaklu nie była dla niego celem samym w sobie i hasło "sztuka dla sztuki" było mu obce. Przejawiał zdumiewającą aktywność twórczą. Działalność artystyczną rozpoczął jako kilkunastoletni chłopak pracując... w cyrku. Organizował też wówczas różnego typu teatrzyki amatorskie, w których był aktorem, reżyserem i dostawcą repertuaru.
Lata 1912-1920 to szczytowy okres w twórczości Jewreinowa. Sławę europejską przyniósł mu dramat "Za kulisami duszy", wystawiony w teatrze Krzywe Zwierciadło a następnie przetłumaczony na angielski, francuski i niemiecki.
Ogromnym zainteresowaniem cieszyły się prace reżyserskie Jewreinowa. Ogromna pasja, dociekliwość i szeroki obszar penetracji artystycznych, to cechy, które uczyniły z Jewreinowa artystę iście renesansowego. Był on, stosując terminologię Craiga, artystą teatru w sposób zupełnie doskonały.
"Teatr odwiecznej wojny" to jedna z najwybitniejszych sztuk Jewreinowa. Dramat ten był już wystawiany w Polsce. W roku 1930 w Teatrze Polskim w Poznaniu wyreżyserowała tę sztukę Stanisława Wysocka. Krytycy ówcześni uznali spektakl za ważne wydarzenie artystyczne. Jego akcja rozgrywa się w instytucie sztuki dramatycznej, w którym adepci uczą się zasad postępowania obowiązujących w codziennym życiu.
Jak właściwie człowiek powinien się zachowywać? Mówić prawdę czy kłamać, być obłudnym, czy szczerym? Jak przedstawia się relacja sztuka - natura? Czy sztuka jest inspirowana naturą, czy też może natura uczy się od sztuki? Oto tylko niektóre pytania, jakie stawia Jewreinow w swoim utworze.
"Teatr odwiecznej wojny" przetłumaczyła z rosyjskiego Maryna Zagórska. Spektakl ujrzymy w adaptacji i reżyserii Stanisława Hebanowskiego. Scenografia jest dziełem Mariana Kołodzieja, opracowanie muzyczne - Andrzeja Głowińskiego, ruch sceniczny - Józefy Sławuckiej.
W głównych rolach wystąpią: Irena Maślińska, Wanda Neumann, Halina Winiarska, Henryk Bista, Stanisław Frąckowiak, Krzysztof Gordon, Stanisław Igar i Florian Staniewski.
