Artykuły

"Którzy odeszli" - Gazeta Wyborcza przypomina zmarłych ludzi kultury, którzy odeszli od nas w minionym roku.

Danuta Chudzianka

Wybitna szczecińska aktorka teatralna. Debiutowała w 1963 r. rolą Klary w "Ślubach Panieńskich" na scenie Państwowych Teatrów Dramatycznych w Szczecinie. Była m.in. Antygoną w dramacie Sofoklesa, Ruth w "Niemcach" Kruczkowskiego, Muzą w "Wyzwoleniu" Wyspiańskiego, Warią w "Wiśniowym sadzie" Czechowa, Małgorzatą w "Iwonie księżniczce Burgunda" Gombrowicza. Wielokrotnie nagradzana, m.in. medalem Gloria Artis. Zmarła w wieku 69 lat.

Karol Gruza

Aktor Teatru Polskiego w Szczecinie. Debiutował rolą Kamillo w spektaklu "Zimowa opowieść" Wiliama Shakespeare'a, reżyserii Zofii Mrozowskiej. Ostatnio można było go oglądać w "Indyku" Sławomira Mrożka, w reżyserii Andrzeja Hrydzewicza i spektaklu "Gazeta spada zawsze papierem do góry" Stanisława Tyma. Miał też na koncie głośną rolę Edka w filmie Barbary Sass "Dziewczyna i gołębie". Zmarł 4 października, miał 55 lat.

Włodzimierz Kłopocki (2 marca 1934 - 24 stycznia 2011)

Aktor. - Nikt tak jak On nie opowiadał smakowitych anegdot i zakulisowych dykteryjek - napisali po jego śmierci koledzy z teatru . - Poczucie humoru, ogromne pokłady energii i fantazji sprawiały, że mimo słusznego wieku był tak naprawdę bardzo młodym człowiekiem, cudownie ciepłym, zawsze uśmiechniętym, pogodnym, nawet wówczas, gdy dotknęła Go ciężka choroba.

Dyplom Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej i Filmowej w Łodzi zdobył w 1960 r. Jego zawodowa droga wiodła od Bałtyckiego Teatru Dramatycznego im. J. Słowackiego w Koszalinie i Słupsku, przez Państwowy Teatr Dramatyczny w Białymstoku, aż do Teatru Polskiego w Poznaniu, gdzie występował w latach 1967?1987. Po kilkunastu sezonach przerwy powrócił na scenę Teatru Polskiego rolami w Zwale, Hysterikonie, Zemście, Biesach, Mewie i Ferdydurke.

Role Włodzimierza Kłopockiego wielokrotnie nagradzano na ogólnopolskich festiwalach teatralnych. Można go było też zobaczyć w filmach: Gąszcz, Zmartwychwstanie Jana Wióro, Pan na Żuławach i Pogranicze w ogniu.

Henryk Mikołaj Górecki 6 grudnia (1933 - 12 listopada 2010)

Kompozytor. Na świecie zasłynął w latach 90. nagraniem III symfonii pieśni żałosnych, brytyjski dziennik "The Telegraph" umieścił go na liście geniuszy na jednej pozycji z Prince'em - ikoną popkultury. Pochodził z Czernicy koło Rybnika, a mieszkał i tworzył w Katowicach. Odznaczony m.in. Orderem Orła Białego oraz papieskim Orderem św. Grzegorza Wielkiego. Niezwykle skromny. - Nim umrę, chciałbym się dowiedzieć, co to jest muzyka - mówił.

Karin Stanek (18 sierpnia 1943 - 15 lutego 2011)

Piosenkarka rodem z Bytomia. Debiutowała w 1962 roku piosenką "Jimmy Joe" i wygrała konkursy dla młodych talentów. Zdobywała nagrody na festiwalach w Sopocie i Opolu, a przeboje "Jedziemy autostopem" lub "Chłopiec z gitarą" nuciła cała Polska. Od 1976 roku mieszkała w Niemczech.

Antoni Jurasz (27 kwietnia 1922 - 23 marca 2011)

Aktor rodem z Cięciny pod Żywcem, jako nastolatek i harcerz na ochotnika walczył we wrześniu 1939 roku, więziony przez kilka lat w hitlerowskich obozach koncentracyjnych. W 1950 roku skończył warszawską szkołę teatralną i przez ponad 40 lat występował w teatrach całej Polski. Od 1962 roku związał się z Teatrem Zagłębia w Sosnowcu. Zagrał 40 ról w filmach i serialach telewizyjnych, a jedną z najbardziej rozpoznawalnych kreacji była rola ojca Leszka w "Daleko od szosy". Grób aktora znajduje się na cmentarzu przy ul. Wróblewskiego w Katowicach.

Janusz Gniatkowski (6 czerwca 1928 - 24 lipca 2011)

Piosenkarz. Pochodził ze Lwowa, po wojnie, w 1946 roku, osiadł w Katowicach, gdzie w 1954 roku nagrał pierwsze piosenki z zespołem Jerzego Haralda i rozpoczął oszałamiającą karierę estradową. Śpiewał największe przeboje lat 50. i 60. ("Apassionata", "Arrivederci Roma", "Most na rzece Kwai", "Bella Bella Donna", "Volare"), oklaskiwano go w: Polsce, ZSRR, NRD, Czechosłowacji, Mongolii, RFN, Francji i Austrii. Często wyjeżdżał na tournée do USA, Kanady, Australii. Po ciężkim wypadku samochodowym w 1991 roku artysta długo wracał do zdrowia. Mieszkał w Poraju pod Częstochową.

Krzysztof Kolberger

Jeden z najważniejszych polskich aktorów. Urodził się w Gdańsku 13 sierpnia 1950 roku. Wychowywał się we Wrzeszczu, skończył gdańskie IX Liceum Ogólnokształcące. Na studia wyjechał do stolicy. Ukończył Państwową Wyższą Szkołę Teatralną (obecnie: Akademię Teatralną). Przez pierwsze lata kariery związany był z Teatrem Śląskim w Katowicach, później jednak występował przede wszystkim na scenach warszawskich, m.in. w Teatrze Narodowym, Powszechnym, Komedii, Dramatycznym i Ateneum oraz w Teatrze Wielkim - Operze Narodowej. Na swoim koncie miał kilkaset ról w teatrze, filmie, teatrze telewizji, słuchowiskach radiowych i serialach.

Za swoją pracę otrzymał m.in. Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski oraz Złoty Medal Zasłużony Kulturze - Gloria Artis. Angażował się w działalność społeczną, był m.in. honorowym przewodniczącym Stowarzyszenia Chorych na Raka Nerki.

Zmarł 7 stycznia 2011 roku po długiej chorobie.

Lucyna Legut

Aktorka, malarka, pisarka - przyjaciółka twórczości i młodości. Ze środowiskiem gdańskim związana od 1956 roku, kiedy to absolwentka Państwowej Wyższej Szkoły Aktorskiej w Krakowie została zaangażowana do Państwowego Teatru "Wybrzeże". Ma w swoim dorobku osiemdziesiąt ról teatralnych, sześć telewizyjnych, jedną filmową i kilka kabaretowych. Jako pisarka i ilustratorka debiutowała w 1960 roku książką dla dzieci "Świerszcze mają sklep z instrumentami". Stworzyła ponad 40 słuchowisk radiowych. Głośno zrobiło się w kraju o Lucynie Legut, kiedy córka Jerzego Buzka, dzisiaj znana aktorka, publicznie oznajmiła, że ulubioną książką jej dzieciństwa była opowieść Lucyny Legut pt. "Piotrek zgubił dziadka oko, a Jasiek chce dożyć spokojnej starości". Zmarła 4 marca 2011 r.

Stanisław Michalski

Aktor, legenda gdańskiego Teatru Wybrzeże. Urodziła się w 1932 roku w Wilnie. Był absolwentem krakowskiej szkoły teatralnej. Debiutował w 1955 roku na deskach Teatru Wybrzeże i trójmiejskiej scenie pozostał wierny przez wszystkie lata swojego życia. Na swoim koncie miał około stu ról teatralnych, kilkadziesiąt filmowych, telewizyjnych i w Teatrze TV. W latach 1982-91 był kierownikiem literackim Wybrzeża, w latach 1988-93 - dyrektorem naczelnym tej sceny. Jego syn Igor jest również aktorem, dyrektorem Teatru im. Bogusławskiego w Kaliszu.

Stanisław Michalski zmarł 1 lutego 2011 po długiej chorobie.

Andrzej Piszczatowski

Pochodzący z Gdańska aktor i wybitny reżyser słuchowisk radiowych. Urodził się w 1945 roku. W latach 1968-74 był etatowym aktorem Teatru Wybrzeże. Potem przeniósł się do warszawskiego Teatru Powszechnego, z którym związany był do śmierci. Grał także w filmach kinowych, serialach telewizyjnych i spektaklach Teatru Telewizji.

Piszczatowski założył w 1982 roku - wspólnie z Ewą Dałkowską, Emilianem Kamińskim i Maciejem Szarym - podziemny Teatr Domowy, grający poza cenzurą: w prywatnych mieszkaniach, w salach parafialnych czy w plenerze.

Najwyżej Piszczatowski był ceniony za reżyserię słuchowisk teatru radiowego. Miał ich na koncie kilkaset, w tym wiele radiowych adaptacji wielkiej literatury światowej. Szereg słuchowisk wyprodukował w Radiu Gdańsk, często w nich sięgając po gdańskie tematy. Przygotował m.in. "Ulicę Sierocą" Mieczysława Abramowicza czy "Gdańsk według Güntera Grassa".

Zmarł 18 kwietnia 2011 roku w Warszawie.

Tadeusz Skutnik

Dziennikarz, recenzent życia artystycznego w Trójmieście, autor felietonów. Wśród przyjaciół popularny był jako autor limeryków - krótkich, dowcipnych i nierzadko złośliwych wierszyków, którymi opisywał bardziej lub mniej znane postaci życia publicznego Pomorza.

Skutnik należał do generacji dziennikarzy, którzy od Sierpnia 1980 r. przystąpili do "Solidarności". Jako redaktor Krajowej Agencji Wydawniczej opublikował na łamach regionalnego organu prasowego PZPR -"Głosu Wybrzeża" - oskarżycielski artykuł o rządzącej Polską "różowej burżuazji". Skutek był taki, że zaraz po wprowadzeniu stanu wojennego pozbawiono go możliwości wykonywania zawodu. Zarabiał jako fachowiec od przeprowadzek, następnie - od zwalczania insektów.

Po przełomie ustrojowym był w kierownictwie "Dziennika Bałtyckiego", redagował magazyn "Rejsy".

Zmarł nagle 1 lipca. Miał 64 lata.