Król Edyp uwspółcześniony
Już w prelekcji wstępnej uprzedzono widzów, że zobaczą "Króla Edypa" Sofoklesa w wersji uwspółcześnionej. Przy pomocy paru zabiegów starał się Jerzy Gruza, inscenizator i reżyser telewizyjnego spektaklu, osiągnąć zamierzony cel. Przede wszystkim posłużono się przekładem brzmiącym bardzo nowocześnie, dokonanym z języka francuskiego przez Stanisława Dygata. Zrezygnowano z chóru, który w antycznych dramatach stanowi element charakterystyczny i niezwykle ważny. Rolę Chóru starców tebańskich przejął w swoich krótkich partiach Koryfeusz - Tadeusz Białoszczyński. Objaśniał akcję i komentował ją, przedstawiał punkt widzenia autora tragedii.
Od pierwszego kadru jasny był reżyserski pomysł, który miał przybliżyć współczesnemu widzowi grecką tragedię sprzed przeszło dwóch tysięcy lat. Telewizyjny "Król Edyp" rozpoczął się sceną przypominającą próbę teatralną. Puste studio bez żadnej dekoracji, aktorzy siedzący na prostych krzesłach, bez rekwizytów, Edyp w czarnej koszuli, reszta osób również we współczesnych cywilnych strojach. I na tym zasadniczo polegała koncepcja modernizacji antycznej tragedii. Pomysł oczywiście nie jest ani nowy, ani szokujący. W historii teatru co pewien czas pojawiały się próby tego rodzaju. W początkach XX wieku grano przecież na scenach angielskich "Hamleta" i "Makbeta" we frakach, w niemieckim teatrze pokazano "Zbójców" Schillera w smokingach i z monoklami. Na tej samej zasadzie, a więc posługując się nowoczesnym strojem, Jerzy Gruza chciał przenieść fabułę tragedii Sofoklesa z płaszczyzny historycznej na płaszczyznę doświadczeń współczesnych. Zabieg okazał się mało celowy. Kostium nowoczesny po prostu często kontrastował ze szczegółami akcji tragedii antycznej. Nie taką rolę powinien spełniać strój. Musi on przecież podkreślać nastrój i charakter utworu. Oczywiście nie chodzi w żadnym wypadku o jakąś rekonstrukcję historyczną.
Tragedia Sofoklesa okazała się aktualna i współczesna można powiedzieć obok koncepcji reżyserskiej. Okazała się żywotna dzięki ponadczasowości swoich problemów, dzięki ich ogólnoludzkiej perspektywie. Autor ukazał w "Królu Edypie" kruchość ludzkiego szczęścia, bezsilność człowieka w walce z przeznaczeniem i z tragicznymi okolicznościami, w jakich stawia go los. Pokazał tragiczną ironię tkwiącą w rozbieżności pomiędzy marzeniami i czynami a nieoczekiwanym wynikiem ich realizacji. Ukazał również heroizm i dociekliwość człowieka walczącego z nieznanym przeznaczeniem.
Gustaw Holoubek w roili Edypa przekazał te wszystkie problemy czytelnie i jasno, z głębokim przekonaniem i żarliwością. Pięknie wypunktował kolejne zmiany nastrojów i napięć dramatycznych w tej tak skomplikowanej roli. Zaczynał od ogłoszenia wyroku na zabójcę Lajosa. Był wtedy szczęśliwy, pewny swej władzy i siły. Sugestywnie zaznaczył wątpliwości i podejrzenia powoli rodzące się w jego duszy. Przejmujące do głębi były sceny końcowe, kiedy wchodził oślepły Edyp. Rozegrał je Holoubek po mistrzowsku, bardzo oszczędnie, zupełnie inaczej niż przed sześciu laty w warszawskim Teatrze Dramatycznym.
Koncertem aktorskim była rozmowa Edypa z Jokastą. Irena Eichlerówna w roli matki i żony Edypa wydobyła jako główną cechę głęboką mądrość i doświadczenie życiowe. Miała w sobie dużo ciepła i uczuć macierzyńskich.
Kreacje aktorskie były największym atutem telewizyjnego spektaklu "Króla Edypa". Aktorzy potrafili przekazać jasno wydarzenia i uczucia postaci, w dramacie niesłychanie skondensowane, umieli wydobyć wszystkie walory tkwiące w dialogu. Zwracał uwagę Janusz Strachocki w roli ślepego proroka Tejrezjasza. Mistrzowsko połączył fizyczną ułomność wróżbity z wielką godnością i duchową wyższością polegającą na posiadaniu tajemnej wiedzy, niedostępnej innym ludziom. Interesujący był Kreon Jerzego Kaliszewskiego: spokojny, opanowany, pewny swej pozycji, w ostatniej scenie wspaniałomyślny. Wystąpili poza tym: Henryk Borowski (Posłaniec), Lech Madaliński (Stary Sługa) i Maria Homerska (Domownica).
