Ryszard III - potwór genialny
"Ryszard III jest wielkim charakterem istoty szatańskiej" - pisał Kazimierz Brodziński o tragedii Williama Szekspira. Premierową inscenizację "Króla Ryszarda III" w reżyserii Grzegorza Wiśniewskiego można obejrzeć w piątek, 23 marca w Teatrze Jaracza.
"Ryszard III jest wciąż jednym z najbardziej kontrowersyjnych angielskich królów. Shakespeare był tubą propagandy Tudorów, a jego dramat "Ryszard III" jest w istocie usprawiedliwieniem uzurpacji tronu, jakiej dopuścił się Henryk VII" - pisał Rodney Castleden w "Krwawych mordercach".
"Król Ryszard III" jest skonstruowany podobnie jak "Makbet". Zdobywanie władzy poprzez zbrodnię jest raczej efektem prawa historii niż psychologicznych komplikacji, choć tekst Szekspira nie jest ich pozbawiony. "Ryszard III jest wielkim charakterem istoty szatańskiej, jest to potwór obdarzony geniuszem. Ledwo występuje na scenę, już można czytać mu na czole jego przeznaczenie. Ryszard sam najokropniej swój charakter maluje: na to, co mówi, zadrżeć potrzeba i przewidywać dalsze okropne sceny" - pisał Kazimierz Brodziński w charakterystycznym dla początków romantyzmu stylu.
Dla teatru "obiektywne" przedstawienie historycznej postaci nie ma znaczenia. Za każdym razem, gdy kolejni twórcy rozpisują sławne dzieło Szekspira na nowych aktorów i własne pomysły inscenizatorskie, Ryszard III okazuje się być kimś innym. Dramat miał w Polsce szczęście do niebanalnych inscenizacji. Wystarczy wspomnieć realizację w Ateneum, wyreżyserowaną i zagraną przez Jacka Woszczerowicza. Później był na przykład "Ryszard III" Jacka Głomba, wystawiany w bydgoskim Teatrze Polskim czy spektakl Janusza Wiśniewskiego zrealizowany przez Teatr Nowy z Poznania. Jaka współczesność tym razem wyłoni się z XVI-wiecznego tekstu?
Poprzednie spektakle reżyserowane w Teatrze Jaracza przez Grzegorza Wiśniewskiego były bardzo udane. Kapituła przyznająca Złote Maski uznała "Przed odejściem w stan spoczynku" za najlepsze przedstawienie poprzedniego sezonu, a w 2009 roku dzięki spektaklowi "Zagłada ludu albo moja wątroba jest bez sensu" Wiśniewski został uznany za najlepszego reżysera.
