Artykuły

Bydgoski teatr zaprasza na premie­rę "Balu w Operze" Juliana Tu­wima. Na scenie zobaczymy wszystkich aktorów Teatru Polskiego, a także studentów bydgoskiej Akademii Muzycznej oraz uczniów Państwowego Zespołu Szkół Muzycznych.

Słynny poemat Tuwima napisany w 1936 r. długo był na cenzurowa­nym. Przed wojną jego mniej drapież­ne fragmenty drukowała prasa socja­listyczna. W czasie wojny rękopis po­ematu zaginął, ale na szczęście się od­nalazł. Pierwszą jego część opubliko­wały "Szpilki" 23 lipca 1946 r. W tej publikacji nie było jednak zawartej w oryginale przedmowy z Objawienia św. Jana. W liście do siostry miesiąc później Tuwim pisał: - Miał też wyjść "Bal w Operze", ale Czytelnik zląkł się awantury (która wybuchła po wy­daniu poematu - przyp. red.) i tym­czasem odłożył wydanie tego poema­ciku. Awantura była typowa: nikczem­na, hecarska, świadomie i cynicznie bezpodstawna. Uznano, że wydruko­wanie plenis litteris słowa "Kurwa mać" jest... pornografią, a wobec te­go zaopatrzenie pornografii w cytat z Pi­sma Świętego jest... bluźnierstwem. Re­dakcyjni szubrawcy chcieli z tego zrobić olbrzymią nagonkę na mnie, ale ich za­miary udaremniła cenzura, która artykuł w "Gazecie Ludowej" mocno zła­godziła, a innych po prostu nie puści­ła. Bardzo słusznie. (...) Huczek wokół "Balu w Operze" już ucichł. Myśla­łem, że się ktoś z kolegów pisarzy ode­zwie, weźcie mnie w obronę, ale "wole­li nie", bo to bądź co bądź "niewygod­ne".

Tuwim doczekał się dwukrotnego wy­dania poematu, ale bez części XII oraz z wykropkowaniem pewnych wyrazów. Kompletne wydanie z ilustracjami Bro­nisława Wojciecha Linkego ukazało się nakładem Czytelnika w 1982 r.

Na scenę bydgoską poemat Tuwima przeniósł reżyser Ryszard Major, który w swym dorobku ma 130 tytułów klasyków polskich i obcych. W Teatrze Polskim wyreżyserował Teatrzyk Zie­lona Gęś (1995) oraz własną adaptację "Wiosny" wg Brunona Schulza. Ze swymi wypróbowanymi przyjaciółmi scenografem Janem Banuchą i kompo­zytorem Andrzejem Głowińskim po 25 latach od pierwszej realizacji ponow­nie mierzy się z poematem Tuwima. Bydgoska scena tym właśnie przedsta­wieniem obchodzić będzie Międzyna­rodowy Dzień Teatru.