Artykuły

XXII Malta Festival Poznań. Podsumowuje Marta Kaźmierska w Gazecie Wyborczej - Poznań.

Mamy przywilej swobody wypowiedzi czy rządzi nami tylko emocjonalny ekshibicjonizm i uzależnienie od Facebooka? I na ile jeszcze obchodzi nas drugi człowiek? To najważniejsze z pytań, które stawiał przed widzami zakończony w sobotę festiwal Malta. Na pewno niejedyne.

W pokazanym na Malcie libańskim spektaklu "33 Rounds and Few Seconds" Rabiha Mimie i Liny Saneh nie ma aktorów. Jednocześnie są ich dziesiątki. To użytkownicy Facebooka, którzy na oczach widzów na wielkim ekranie prowadzą zajadłą dyskusję na temat młodego samobójcy. Czy miał prawo odebrać sobie życie? Czy internet jest odpowiednim miejscem do prowadzenia dyskusji na temat prywatnych ludzkich wyborów? Na pustej scenie stoi otwarty laptop, raz po raz wibruje telefon komórkowy. Do milczącego bohatera przychodzą kolejne SMS-y.

W tle postów i wpisów "lubię to", zilustrowanych podniesionym do góry kciukiem, pojawiają się migawki z Arabskiej Wiosny, rewolucji, która w Libanie przyniosłajedynie niewielkie protesty. W finale z ekranu włączonego telewizora śpiewa Janis Joplin - legendarny symbol buntu. Czy naprawdę ponadczasowy?

Z inną rzeczywistością zderzają się bohaterowie "Hańby" Kornela Mundruczó - jednej z najbardziej wyczekiwanych prezentacji tegorocznej Malty (widzowie obejrzeli ją w Auli Artis). Głównymi bohaterami są tu David Luri, starzejący się profesor uniwersytetu w Kapsztadzie, usunięty z uczelni za molestowanie studentki, ijego mieszkająca na prowincji córka, ofiara brutalnego zbiorowego gwałtu, którego dopuścili się na niej tubylcy. Gdy Lucy godzi się, by jej oprawcy stali się jej opiekunami, na scenie wybucha spór

o to, czy to już niewolnictwo, czy jedynie podporządkowanie. Węgierski reżyser, który sięgnął po prozę noblisty Johna Maxwella Coetzeego, przy pomocy dosadnych środków stawia przed widzami wniosek, że warto zaczynać od zera. Że to być możejedy-na droga, by odzyskać utracone człowieczeństwo.

Ilościowo program tegorocznej Malty zdominowały wydarzenia związane z jej azjatyckim idiomem. Wśród nich byl spektakl "The big movement" Driesa Verhoevena. W czarnym kontenerze, ustawionym na Starym Rynku, Chinka Anny Tseng opowiadała widzom o przypadkowych przechodniach językiem tekstów naukowych, poświęconych teorii ewolucji. Powstał intymny dokument o czasie i zderzaniu różnych kontekstów i odległych kulturowo perspektyw.

Jednym z najważniejszych wydarzeń festiwalu okazał sięjej programowy "pewniak" - spektakl "Bodenprobe Kasachstan" znanej grupy Rimini Protokoll. Jej bohaterami są dawni niemieccy emigranci, których losy i różne życiowe doświadczenia kształtowały od zawsze zawirowania wielkiej polityki i ekonomii. Na kilkumetrowym ekranie oglądamy w spektaklu Rimini Protokoll niezwykłe zdjęcia, m.in. z Kazachstanu, widzimy dymiący twór fabryki miedzi, opustoszały cmentarz, do którego tęsknijedna z bohaterek spektaklu, czy ciągnący się przez dziesiątki kilometrów rurociąg. Płynie nim ropa. Zmieniają się ustroje, a ona wciąż wyznacza "reguły gry", w której wygrywają tylko nieliczni.

Teatralną magię na poznańskim festiwalu na dobre zastąpił w tym roku analityczny dokument, katalogowanie zjawisk: kulturowych, ekonomicznych, socjologicznych. Mówił o tym w rozmowie z "Gazetą" Lech Raczak - dyrektor artystyczny festiwalu, który w tym roku pożegnał się z tą funkcją na dobre, i plenerowym, widowiskowym spektaklem "Gry z czasem" zakończył w sobotę 22. edycję festiwalu.

- Lubię we Włochach to, że w teatrze liczy się dla nich przede wszystkim przeżycie, a dopiero potem znaczenia - opowiadał Raczak, dodając: - W Polsce krytyka wmówiła nam, że jest odwrotnie. Ale ja ciągle jeszcze wierzę, że nowe maltańskie pokolenie może pójść w przeżycie, a nie w definiowanie - wyznał.