Spotkanie z Gombrowiczem
"Wspomnienia polskie" w reż. Mikołaja Grabowskiego z Teatru Powszechnego na X Międzynarodowym Festiwalu Gombrowiczowskim w Radomiu. Pisze Agata Guza w serwisie Teatr dla Was.
W sobotni wieczór w Teatrze Powszechnym w Radomiu odbyła się inauguracja X Międzynarodowego Festiwalu Gombrowiczowskiego. Oprócz władz miasta, mediów i ludzi związanych z teatrem, na widowni Dużej Sceny obecna była także pani Rita Gombrowicz - żona wybitnego pisarza. Dzięki jej obecności otwarcie festiwalu nabrało jeszcze większej powagi i uroczystego charakteru. Tegoroczne spotkanie z inscenizowaną twórczością Gombrowicza jest jednak szczególne. Obchodzimy w tym roku jubileusz Międzynarodowego Festiwalu Gombrowiczowskiego, jest to już X edycja. Z tej okazji Teatr Powszechny w Radomiu, jako wyraz szacunku, przyznał Ricie Gombrowicz osobiste, stałe miejsce na widowni Dużej Sceny. Zawsze zarezerwowany dla niej fotel z grawerunkiem.
Spektaklem otwierającym festiwal była najnowsza premiera radomskiego teatru pt. "Wspomnienia polskie". Reżyserem sztuki jest Mikołaj Grabowski, uznany aktor, reżyser i pedagog. Spektakl powstał na bazie tekstu o tym samym tytule, autorstwa Witolda Gombrowicza. Treść utworu przeznaczona była dla programu radiowego, nigdy nie została jednak wyemitowana. "Wspomnienia polskie" różnią się znacznie od innych tekstów Gombrowicza, są bardziej osobiste. Autor opowiada o czasie swej młodości, wraca pamięcią do lat międzywojennych. W spektaklu, reżyser próbuje zapoznać widza z kontrowersyjnym życiem pisarzem. Mikołaj Grabowski zaprasza oglądających na spotkanie z Witoldem Gombrowiczem. Stara się odpowiedzieć na pytanie kim był jako człowiek.
"Wspomnienia polskie" to m.in. wykładnia poglądów Gombrowicza na temat ojczyzny. Są to rozważania dotyczące odzyskania przez Polskę niepodległości, a także warunków, jakie panowały w kraju, gdy już się to udało. Pisarz polemizuje z etosem Polaka przelewającego krew za ojczyznę. Sam nie potrafi i nie chce powielać tego wzoru, mimo że czuje przecież swą przynależność do narodu polskiego. We "Wspomnieniach" autor rozprawia się także z atmosferą międzywojnia , z panującymi ówcześnie nastrojami społecznymi. Walka narodowowyzwoleńcza dobiegła końca , mamy swą niepodległość. Nastał koniec epoki heroizmu . Nie pozostaje nic innego jak pokorne próby dorównania krajom, które nie musiały walczyć o wolność. Czas na trzeźwą ocenę kondycji polskiej państwowości. Patriotyzm zmienił swe znaczenie, lecz czy bohaterowie lat poprzednich potrafią na to przystać? W spektaklu Mikołaja Grabowskiego Gombrowicz wraca również pamięcią do lat szkolnych - wspomina maturę, wydaje osąd na temat ówczesnego szkolnictwa. Porusza problem twórczości artystycznej, a także swoich stosunków rodzinnych. We "Wspomnieniach polskich" Witold Gombrowicz polemizuje z zastaną rzeczywistością. Otoczony formą i sam w nią uwikłany, próbuje znaleźć swoje miejsce w międzywojennej Polsce. Z lękiem i niepewnością poszukuje wewnętrznej niezależności.
Spektakl Grabowskiego jest kreację zbiorową. Aktorzy stanowią jedność, wzajemnie się uzupełniają. Każdy z nich, bez względu na płeć, jest Gombrowiczem. Nie ma głównej roli, ról pobocznych - wszyscy w takim samym stopniu budują postać wielkiego pisarza. Myślę, że to trudne zadanie, wymagające wielkiego kunsztu aktorskiego i zespół radomskich aktorów wykonał je z powodzeniem.
W przedstawieniu czuć gombrowiczowskiego ducha. Scenografia, efekty świetlne i przede wszystkim gra aktorów doskonale oddawały charakter twórczości pisarza. Ukazywały wszechobecną w jego utworach "dookreśloność". Według mnie, Mikołaj Grabowski stworzył niezwykły spektakl.
Znajdujemy się jednak dopiero u progu festiwalowej uczty teatralnej. Przed widzami jeszcze 13 przedstawień inspirowanych twórczością Gombrowicza. W najbliższych dniach będziemy mogli zobaczyć sztuki zarówno polskich teatrów, jak i zagranicznych. W tym roku w Radomiu goszczą zespoły teatralne m.in. z Francji, Argentyny i Wielkiej Brytanii. Obecność wybitnych artystów i możliwość obcowania z literaturą Gombrowicza sprawia, że w czasie trwania festiwalu Radom staje się na bez wątpienia polską stolicą kultury.
