Lublin-Łódź-Warszawa. Spektakle z Drohobycza w Polsce
W ramach Roku Ukrainy w Polsce, Stowarzyszenie Studio Teatr Test zaprezentuje w październiku dwa spektakle: "Demiurgos plus" według Brunona Schulza Studenckiego Teatru "ALTER" Państwowego Uniwersytetu Pedagogicznego im. Iwana Franki w Drohobyczu oraz "Nasz Taras" w wykonaniu Lwowskiego Teatru Muzyczno-Dramatycznego w Drohobyczu.
Terminy spektali "Demiurgos plus":
w Lublinie w Teatrze NN - 22-23 X
w Łodzi w Teatrze 77 - 25 X
w Warszawie w Teatrze Żydowskim - 27 X 2005r.
O spektaklu pisał prof. Jerzy Jarzębski: Od momentu podniesienia kurtyny wszystko jest w tym spektaklu inne: zamiast starawych sprzętów, draperii, kostiumów w stylu żydowskim i tak dalej, jest niemal pusta scena, wypełniona tłumem ubranych na biało postaci, dziewcząt i chłopców, zastygłych w różnych gestach. Z tyłu sceny podwyższenie z siedziskiem dla jedynego ubranego na czerwono aktora. Na samym początku to on właśnie schodzi z podestu, aby w każdą z pozostałych postaci tchnąć życie i ruch. Ten ruch przekształca się w rodzaj tańca. Do końca spektaklu na scenie jest pełno owego tańca - przedstawienie jest niezwykle dynamiczne i pełne baletowej gracji.
Zespół tekstów, jakiego użył dla swej adaptacji jej autor, Andrzej Maria Marczewski, pochodzi z opowiadań i esejów "demiurgicznych" (stąd też tytuł przedstawienia: Demiurgos plus). Początek jest z Mityzacji rzeczywistości, znajdą się tam jeszcze fragmenty z Genialnej epoki, Księgi, obszerne partie z Traktatu o manekinach i innych utworów, jednym słowem, różne opowieści mówiące o procederze stwarzania. Nic na pozór mniej nadającego się do przedstawienia na scenie! Ale autorzy spektaklu nie przejmują się bynajmniej kwestią budowania teatralnej iluzji rzeczywistego świata.
Aktorzy są po prostu najpierw słowami, szukającymi między sobą związków i wywiedzionymi ze Słowa pierwotnego, a potem przeistaczają się niejako w rzeczy, w obrazy z rysunków małego Józefa, w zatroskaną rodzinę bohatera, w publiczność spektakli inscenizowanych przez Ojca. Akcja przedstawienia nadaje kolejno różnym osobom pewne role, w które one się wcielają, ale te role nie są do osób na stale przywiązane, nie ma też nic takiego, jak "charaktery" do odegrania - wszystko w zgodzie ze znaną deklaracją z listu Schulza do Witkacego: "W zwyczajach, w sposobach bycia tej rzeczywistości przejawia się pewnego rodzaju zasada - panmaskarady. Rzeczywistość przybiera pewne kształty tylko dla pozoru, dla żartu, dla zabawy. Ktoś jest człowiekiem, a ktoś karakonem, ale ten kształt nie sięga istoty, jest tylko rolą na chwilę przyjętą, tylko naskórkiem, który za chwilę zostanie zrzucony". Jedna, więc tylko jest na scenie postać, której dramat autorzy spektaklu przedstawiają. To Demiurg, który może być zarówno Bogiem, jak Ojcem i Józefem to dzieje zarówno Stworzyciela w ogóle, jak pojedynczego człowieka, który w trakcie swego życia poznaje rozkosze tworzenia.
Interesujący jest status wypowiadanych na scenie tekstów - coś, z czym adaptatorzy zazwyczaj nie mogli sobie poradzić, starali się bowiem tworzyć "postacie" o psychologicznej konsekwencji. Tu kłopot zniknął: Schulzowskie teksty są wypowiadane - ale te wypowiedzi nie tworzą koniecznie scenicznych ani psychologicznych sytuacji; po prostu istnieją w materii przedstawienia.
Dramat twórczy polega, bowiem zazwyczaj u Schulza na tym, że prostaczkowie go nie rozumieją - stąd na scenie raz po raz wybucha śmiech.
Kto jest właściwym ojcem sukcesu? Adaptator? "Wymyślili" ukraiński spektakl od strony koncepcji ogólnej Igor i Wiera Meniokowie, znani miłośnicy Schulza i propagatorzy literatury polskiej z Drohobycza. Ten taneczny, młodzieżowy spektakl nie jest próbą ideowego rozbrojenia Schulza.
Przeciwnie - ten Schulz w ukraińskim wydaniu jest nieoczekiwanie trudny, filozoficznie bogaty, nasycony wielu skomplikowanymi treściami
Reżyserem Studenckiego Teatru "ALTER" i spektaklu "Demiurgos plus" jest Roman Walko.
Premiera spektaklu odbyła się 16 lipca 2004 r. w Drohobyczu w ramach Pierwszego Festiwalu Brunona Schulza. Następnie - w nowej wersji - był prezentowany w Drohobyczu od 18 lutego 2005 r. (z okazji przyznania Honorowego Doktoratu śp. Profesorowi
Władysławowi Panasowi), a 13 kwietnia 2005 r. spektakl został zadedykowany pamięci Igora Menioka - pomysłodawcy i "ojca duchowego" Teatru "ALTER", który powołał go do życia dwa lata temu przy Polonistycznym Centrum Uniwersytetu w Drohobyczu, którego był pierwszym kierownikiem.
"Demiurgos" już zawsze będzie dedykowany pamięci Igora Menioka.
W spektaklu udział biorą: Włodzimierz Chudyk, Olga Pagutiak, Wanda Angielska, Irina Łysejko, Anna Konowałowa, Irina Kołodijczyk, Natalia Purij, Mikołaj Kozak, Igor Stachniw, Jurij Romanyszyn, Andrzej Stecyk, Dmitrij Stećko, Olga Lewandowska.
"Nasz Taras" Lwowskiego Teatru Muzyczno-Dramatycznego w Drohobyczu prezentowany będzie w Lublinie, Łodzi i Warszawie (22-27 X 2005).
Ten spektakl zrealizowany został przez reżysera Romana Walka po dziesięciu latach penetrowania twórczości Tarasa Szewczenki. Z ogromnej ilości materiałów -listów, dokumentów, wspomnień współcześnie żyjących i utworów samego Poety - stworzył on razem z Włodkiem Kaufmanem scenariusz, który próbuje określić fenomen genialności Tarasa Szewczenki. W spektaklu udział biorą: Ałła Szkondina, Maria Bałuszka, Adam Cybulski, Serhij Dudka, Iwan Harasymczuk, Josyp Seniura, Wiktor Czabanowycz, Włodzimierz Panteluk, Wasyl Kałyta, Wasyl Maslanyk.
Na zdjęciu: Bruno Schulz.
