Artykuły

Wśród pierwszych komentarzy na temat przyznania w czwartek literackiej Nagrody Nobla Haroldowi Pinterowi przeważają opinie, że tegoroczny wybór jury jest właściwy i uzasadniony. Pojawiły się jednak również głosy zaskoczenia, że tą prestiżową nagrodą uhonorowano autora, który odgrywał dużą rolę w latach 60. i 70. ubiegłego wieku, a dziś nie jest już tak popularny i niewiele wnosi do współczesnej literatury.

Według niektórych komentatorów - takich jak Tomasz Łubieński - werdykt noblowskiego jury ma odeprzeć zarzuty o uleganie nowym prądom i przyznawanie literackiego Nobla pisarzom kontrowersyjnym takim jak Dario Fo czy Elfriede Jelinek

Pisarz i tłumacz Antoni Libera jest zadowolony z tegorocznego Nobla w dziedzinie literatury dla brytyjskiego dramaturga Harolda Pintera. "To rehabilitacja dla nagrody" - powiedział w czwartek PAP Libera.

Wyróżnienie dla Pintera było dla Libery pozytywnym zaskoczeniem, bo nazwisko tegorocznego noblisty nie pojawiało się wśród przednoblowskich spekulacji. "To niewątpliwie bardzo trafny wybór" - ocenił Libera.

"Pinter jest pisarzem z prawdziwego zdarzenia, głębokim, idącym najlepszą drogą" - powiedział Libera przypominając, że Pinterowi zawsze szczególnie bliska była twórczość Samuela Becketta, którego sztuki Libera tłumaczy na język polski.

W dorobku Harolda Pintera, oprócz sztuk i powieści, znalazły się też m.in. role teatralne.

"Jest doskonałym aktorem. Bardzo dobrze wykonywał role beckettowskie w sztukach teatralnych" - powiedział o Pinterze Libera, podkreślając, że noblista gra "z wielką swadą".

Jak przypomniał, Harold Pinter zagrał m.in. u Davida Mameta w sztuce "Katastrofa", która w ubiegłym roku z polską obsadą i w reżyserii Libery trafiła na deski warszawskiego Teatru Powszechnego.

Englert o laureacie literackiego Nobla

Dyrektor warszawskiego Teatru Narodowego, Jan Englert, powiedział w czwartek PAP, że jako człowiek teatru wychował się na dziełach tegorocznego laureata literackiej Nagrody Nobla, Harolda Pintera.

"Nie jestem specjalistą od literatury, ale z punktu widzenia teatru na pewno zasłużył na Nobla. Na jego "Urodzinach Stanleya" się wychowywałem" - podkreślił w rozmowie z PAP Englert.

Aktor zastrzegł, że bardzo lubi twórczość Pintera, choć - jak powiedział - "niestety od dłuższego czasu nie napisał on nic takiego, co by mnie poruszyło".

Adam Pomorski: twórczość Pintera zasługuje na Nobla

Wiceprezes PEN Clubu Adam Pomorski uważa, że literackiej nagrody Nobla dla angielskiego dramatopisarza Harolda Pintera można się było spodziewać. "Jego dorobek jest niepodważalny, kiedyś musiał zostać dostrzeżony i uhonorowany tą nagrodą" - powiedział PAP Pomorski.

Jego zdaniem, nagroda dla Pintera "wyrównuje pewne zaległości". "W ostatnich latach mieliśmy bardzo wyraźne wychylenie Nobla w stronę lewicowego zaangażowania politycznego i różnego rodzaju opcji lewicowych" - przypomniał.

"W pewnym sensie jest to zatem powrót do tradycji, przywrócenie równowagi. Tegoroczny werdykt jest niepodważalny, bo twórczość Harolda Pintera z całą pewnością zasługuje na wyróżnienie" - podkreślił Pomorski.

Tadeusz Lewandowski: Pinter jest człowiekiem godnym tego wyróżnienia

Krytyk literacki Tadeusz Lewandowski ocenił, że tegoroczną Literacką Nagrodę Nobla przyznano człowiekowi godnemu tego wyróżnienia. W rozmowie z IAR powiedział, że w końcu wśród rozmaitych sporów ogłoszono wlaściwy werdykt. Podkreślił, że Harold Pinter - twórca tak zwanej komedii zagrożenia - to również wybitny scenarzysta.

Odnosząc się do osoby tegrocznego laureata, Lewandowski powiedział, że mamy do czynienia z kimś, kto tworzy wybitne dzieła i jest powszechnie znany. Lewandowski dodał, że po dwóch kontrowersyjnych Noblach - w 1997 roku dla Dario Fo i w 2004 dla Elfriede Jelinek - ten Nobel jest niekwestionowany.

Jerzy Jarzębski: szkoda że nie Lem

Krytyk literacki Jerzy Jarzębski żałuje, że tegorocznego Nobla w dziedzinie literatury nie otrzymali Polacy - Stanisław Lem lub Ryszard Kapuściński. Podkreślił jednak, że tegoroczny Nobel dla brytyjskiego dramaturga Harolda Pintera jest wyróżnieniem sprawiedliwie przyznanym i "nie budzi najmniejszych wątpliwości". "To jest wielki, stary mistrz, bez którego nie może obejść się żaden podręcznik literatury XX wieku" - powiedział o Pinterze

Dodał, że Literacka Nagroda Nobla dla Harolda Pintera uwiarygodnia noblowskie jury. Jarzębski. przypomniał, że ostatnich latach przyznano kilka kontrowersyjnych nagród: "Były wcześniej wybory budzące wątpliwości czy kontrowersje, jak Nobel dla Elfriede Jelinek czy Dario Fo. Każda wielka nagroda literacka potrzebuje jednak pewnego procentu nagród niewątpliwych i nagród kontrowersyjnych, myślę, że na tym się buduje jej życie" - powiedział Jarzębski.

Janusz Głowacki: Pinter o wiele sensowniejszy niż Dario Fo

W sztukach Harolda Pintera przerażenie światem i tajemnica łączy się z fantastycznym poczucie humoru - powiedział w czwartek PAP o tegorocznym laureacie literackiego Nobla pisarz Janusz Głowacki. Dodał, że to kolejny dramaturg-noblista w ostatnich latach, tylko "o wiele sensowniejszy niż Dario Fo".

Głowackiego cieszy, że Szwedzka Akademia po raz kolejny w ostatnich latach uhonorowała dramaturga. "To wielki pisarz angielskiego pokolenia młodych gniewnych" - przypomniał.

W opinii Głowackiego, Pinter tworzył w swoich sztukach świat kafkowski, w którym przerażenie światem splatało się z tajemnicą i fantastycznym poczuciem humoru. "Był mistrzem konstrukcji i stopniowania napięcia, miał znakomite pomysły teatralne" - ocenił Głowacki.

"Polityka fascynuje go w równym stopniu, co kondycja ludzka. Był przeciwnikiem interwencji USA w Iraku i brytyjskiego zaangażowania w tę wojną. Krytykował bardzo ostro Busha i Blaire'a" - zaznaczył Głowacki.

Reich-Ranicki o Noblu dla Pintera: dobra decyzja

Niemiecki krytyk literacki Marcel Reich-Ranicki powiedział o literackim Noblu dla Harolda Pintera: "Dobra, słuszna decyzja", choć jego zdaniem nagroda przyszła dla 75-letniego pisarza "nieco za późno".

Reich-Ranicki podkreślił, że Pinter jest "typowym autorem scenicznym", docenionym nie tylko przez krytyków. Pinter "nie odwraca się plecami do publiczności". Dla jego twórczości charakterystyczne jest przede wszystkim "ukazywanie codzienności samotnych indywiduów i obraz zagrożenia tych indywiduów przez jakieś nie do końca jasne, tajemnicze żywioły i moce".

Łubieński: Nobel dla Pintera spóźniony

Nagroda dla Pintera - wybitnego klasyka awangardy teatralnej sprzed lat - jest nieco spóźniona - powiedział dramaturg i prozaik Tomasz Łubieński. Spodziewał się on Nobla dla pisarzy, którzy więcej, jego zdaniem, wnoszą do współczesności - Amosa Oza, Vargasa Llosy czy Ryszarda Kapuścińskiego.

Łubieński był zaskoczony werdyktem szwedzkiej Akademii. "Jego sztuki nie są już tak popul