Twardziele, nie wstydźcie się miłości
"Saszka. Sen w dwóch aktach" w reż. Wojciecha Urbańskiego w Teatrze Współczesnym w warszawie. Pisze Jacek Cieślak w Rzeczpospolitej.
"Saszka" z Borysem Szycem i Januszem Michałowskim to spektakl, który stawia na dobre rodzinne relacje - pisze Jacek Cieślak.
Największym dramatem premiery w stołecznym Współczesnym jest sam dramat. Utytułowany białoruski autor Dmitrij Bogosławski napisał sztukę tak wzruszającą, że chwilami chce się tę telenowelę w stylu "Klanu" przełączyć na coś bardziej wyrafinowanego. Zwłaszcza że oczekiwania są duże, bo choć reżyseruje Wojciech Urbański, rzecz dzieje się w teatrze Macieja Englerta.
Tymczasem dialogi syna (Borys Szyc) i ojca (Janusz Michałowski) utykają aktorom w gardle i przypominają osiągnięcia socrealizmu. Ale i wtedy Bogosławski nie mógłby liczyć na sukces, bo spotkałby się z zarzutem formalizmu. Chodzi o to, że prosta jak konstrukcja cepa opowieść o synu i ojcu, którzy nie mieli pewności, czy się kochali, została opowiedziana w niemal lynchowskiej konwencji, przenikających się światów realnego i snu. Im bardziej kuleją dialogi, tym bardziej Bogosławski chce prześcignąć Calderona w napisaniu drugiego "Życia snem".
Pożyczek z największych arcydzieł teatralnych jest tyle, że autor "Saszki" nigdy nie spłaci zaciągniętego długu, również wobec "Hamleta". Borys Szyc i Janusz Michałowski mają łatwiej, bo przećwiczyli go już we Współczesnym w 2012 r.
Białorusin zakolegował się też z Czechowem. Saszka ma bowiem siostry, tyle że nie trzy, ale cztery. Ale tylko jedna chce zostać na gospodarstwie - z tym współczesnym wujaszkiem Wanią.
Można wybrzydzać, zwłaszcza na miałkość pierwszego aktu, "Saszka" zaspokaja jednak głód podstawowy: sztuki, której problem dla nikogo nie będzie wydumany. Każdy ma przecież wątpliwości, czy zrobił wszystko, aby najbliżsi byli pewni naszej miłości - z wzajemnością i za życia. Saszkę takie problemy dręczą, a i tak jest szczęściem, bo dzięki teatralnym trikom może komunikować się z ojcem we śnie oraz za pośrednictwem medium (Sławomir Orzechowski).
Atutem spektaklu są dobre role Borysa Szyca i Janusza Michałowskiego. Można się też pośmiać przy rodzajowych rozmowach z udziałem Jurasika (Damian Damięcki), przygłuchego znajomka rodziny.
Dzięki aktorom Maciej Englert może opowiedzieć nam o wrażliwości skrywanej przez mężczyzn. Takich, którzy uważają, że nie wypada mówić o uczuciach - tymczasem potrzebują zarówno rozmowy, jak i pozytywnych emocji. Saszka poszedł przecież do wojska po to, żeby udowodnić tacie, że jest twardzielem. A gdy ojciec w tym czasie umarł - poczuł się samotny jak pies. Jego siostry są silniejsze. Wiadomo: kobiety! Tymczasem brat potrzebuje ciepła i marzy o tym, by ktoś bliski poprawił mu kołdrę, przytulił i powiedział dobre słowo na dobranoc. Wymagający ojciec, za życia raczej zawiedziony synem, też oczekiwał od niego zapewnień o miłości.
Najciekawsze jest to, co Bogosławski pokazuje w komediowych sekwencjach. Zna to każdy facet, który nawet jeśli darł koty ze swoim starym, im jest starszy, tym częściej przyłapuje się na powtarzaniu gestów, słów i zachowań swojego taty.
Z wszystkich tych powodów polecam sztukę wszystkim rzekomym twardzielom. Spieszcie się okazywać uczucia najbliższym, bo tak szybko odchodzą!
