Osobowość twórcy
Niedawno w ramach FTPP teatr "Wybrzeże" wystawił dramat Słowackiego "Samuel Zborowski". Ale w tej chwili nie idzie mi o sam spektakl. Przygotowując się do odbioru niezwykle trudnej sztuki naszego wielkiego poety romantycznego (zdaniem nie żyjącego już historyka literatury Tadeusza Grabowskiego - najwybitniejszego romantyka w skali światowej) zagłębiłem się w lekturę "Samuela" i ponadto we wszystko mi dostępne, dotyczące "nauki genezyjskiej" Słowackiego, jego mistyki, jego symboliki.
Dramat o ściętym, za sprawą kanclerza Jana Zamojskiego buntowniku, nie jest dramatem historycznym. Sztuka o piętnie metafizycznym, rozgrywająca się w zaświatach, stoi pod znakiem lucyferyzmu, apoteozuje człowieka, który - zdaniem Głowackiego - reprezentował pęd do wolności ducha, "wiecznego rewolucjonistę".
W "Samuelu Zborowskim" jak w ogóle w ostatniej jazie twórczości Słowackiego mało jest pożywki duchowej dla współczesnego trzeźwego człowieka. Ale niemniej odpowiednio przygotowany czytelnik takimi utworami jak wymieniony dramat, jak poemat "Król-Duch", poematy genezyjskie może być zafascynowany. Pomijam cudowną metaforykę i oryginalne obrazowanie. Urzeka osobowość twórcy, którego ewolucja duchowa i artystyczna jest tak niezwykła, tak niecodzienna.
Dokonując przeglądu uprawianych w ciągu życia lektur uświadamiam sobie, ile to dzieł czyta się właśnie z uwagi na osobowość ich twórcy. Tak jest dziś z Byronem, niektórymi poetami romantycznymi, George Sand, Przybyszewskim a może już i z Żeromskim. Jako odrębny świat interesuje nas twórca. Interesuje, choćby mało, albo prawie zgoła nic, jego utwory nie miały wspólnego z dzisiejszą rzeczywistością. A Juliusz Słowacki może swoją osobowością twórczą szczególnie pociągać Co oczywiście nie oznacza, aby w jego utworach nie było także nawiązania do współczesnych jemu spraw i zagadnień.
