Artykuły

Szanowna Pani Minister, wielu cieszy Pani zdecydowana reakcja w sprawie Filharmonii Pomorskiej i Teatru im. Wilama Horzycy w Toruniu. Dziękujemy za stanowczą krytykę działań marszałka. W przypadku Teatru pozostają jednak bardzo poważne wątpliwości co do proponowanego rozwiązania, tj. powołania tymczasowego dyrektora do czasu przeprowadzenia kolejnego konkursu. To rozwiązanie godzi w przepisy prawa obowiązujące w Polsce - pisze Wojtek Bogusławski.

Wynik konkursu, w świetle Ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, jest wciąż wiążący. Uchwała Zarządu Województwa Kujawsko-Pomorskiego o unieważnieniu konkursu jest niezgodna z prawem, podobnie jak zapis o możliwości jego unieważnienia bez podania przyczyny, znajdujący się w załączniku do uchwały o ogłoszeniu konkursu. Z naciskiem należy podkreślić, że ustawodawca nie przewidział kompetencji do określania przesłanek do unieważnienia postępowania konkursowego.

Dlatego grupa obywateli złożyła wnioski do Wojewody Kujawsko-Pomorskiego o uchylenie bezprawnych aktów prawa miejscowego. Proszę Panią Minister o zapoznanie się z treścią wniosku oraz podjęcie działań zgodnych z Ustawą, tj. dokończenie procedury powołania dyrektora Teatru w Toruniu zgodnie z decyzją komisji konkursowej.

***

Wniosek o wydanie przez Wojewodę Kujawsko-Pomorskiego rozstrzygnięcia nadzorczego na podstawie art. 91 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym(1)

Niniejszym zwracam się z wnioskiem o wydanie rozstrzygnięcia nadzorczego w postaci uchylenia wskazanych przepisów w stosunku do:

uchylenie rozdz. III ust. 11 załącznika do uchwały nr 8/246/15 zarządu Województwa Kujawsko-Pomorskiego z dnia 25 lutego 2015 r. w sprawie ogłoszenia konkursu na stanowisko dyrektora Teatru im. Wilama Horzycy w Toruniu w zakresie, w jakim regulacja ta umożliwiała unieważnienie konkursu bez podania przyczyny;

uchylenia w całości uchwały nr 16/498/15 zarządu Województwa Kujawsko-Pomorskiego z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie unieważnienia postępowania konkursowego na stanowisko dyrektora Teatru im. Wilama Horzycy w Toruniu.

Wskazanym aktom zarzucam naruszenie art. 16 ust. 2 ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej(2) w zakresie, w jakim przepis ten nakłada obowiązek wyłonienia kandydata na dyrektora instytucji kultury w drodze konkursu.

UZASADNIENIE

I. Stan faktyczny

Uchwałą z 25 lutego 2015 r. zarząd Województwa Kujawsko-Pomorskiego otworzył konkurs na stanowisko dyrektora Teatru im. Wilama Horzycy w Toruniu.

Należy na wstępie zaznaczyć, że Teatr im. Wilama Horzycy jest instytucją kultury, ujętą w rozporządzeniu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w sprawie wykazu samorządowych instytucji kultury, w których wyłonienie kandydata na stanowisko dyrektora następuje w drodze konkursu(3). Rozporządzenie to, wydane na podstawie art. 16 ust. 2 ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, nakłada na organizatora (jednostkę prowadzącą daną instytucję kultury) obowiązek przeprowadzenia konkursu na dyrektora w instytucjach kultury o szczególnym znaczeniu dla kultury (które są wymienione we wskazanych wyżej rozporządzeniu).

W odniesieniu do innych instytucji kultury, nieujętych w rozporządzeniu, dyrektora powołuje organizator (po zasięgnięciu opinii związków zawodowych działających w tej instytucji kultury oraz stowarzyszeń zawodowych i twórczych właściwych ze względu na rodzaj działalności prowadzonej przez instytucję), choć może (aczkolwiek nie musi) przeprowadzić w tym celu konkursu (art. 15 ust. 1 w zw. z art. 16 ust. 1 ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej).

Konkludując, przeprowadzenie konkursu na stanowisko dyrektora Teatru im. Wilama Horzycy w Toruniu było obligatoryjne, co wynikało z przytoczonego przepisu ustawy oraz przepisu rozporządzenia, a co znajduje uzasadnienie w tym, że teatr ten jest instytucją kultury o szczególnym znaczeniu.

O doniosłości przeprowadzenia konkursu na dyrektora wskazanej w rozporządzeniu instytucji stanowi art. 16 ust. 4 ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, który wprowadza - w celu wyłonienia kandydata na dyrektora instytucji kultury o szczególnym znaczeniu - obowiązek powołania komisji konkursowej, spełniającej kryteria wyrażone w tym przepisie. Regulacja ta zapewnia, aby o wyborze kandydata decydowała komisja konkursowa, w skład której wchodzą przedstawiciele zarówno instytucji publicznych, jak i środowisk artystycznych, co ma uniezależnić tę decyzję od przesłanek natury politycznej.

Konkurs, przeprowadzony w oparciu o uchwałę zarządu Województwa Kujawsko-Pomorskiego z dnia 25 lutego 2015 r., zakończył się wyłonieniem kandydata - komisja konkursowa niemal jednomyślnie rekomendowała na to stanowisko Romualda Pokojskiego, który "przekonał komisję dojrzałą i zintegrowaną koncepcją funkcjonowania Teatru Horzycy, która nie odwraca się od niezwykle bogatej 95-letniej historii tej instytucji". Takie uzasadnienie przedstawił wicemarszałek województwa i przewodniczący komisji konkursowej Zbigniew Ostrowski(4).

Pomimo rozstrzygnięcia konkursu nie został ostatecznie powołany nowy dyrektor Teatru im. Wilama Horzycy. Konkurs został unieważniony uchwałą nr 16/498/15 zarządu Województwa Kujawsko-Pomorskiego z dnia 22 kwietnia 2015 r. W uzasadnieniu tejże uchwały wskazano, że zarząd Województwa Kujawsko-Pomorskiego, po zapoznaniu się z dokumentacją konkursową, podjął decyzję o unieważnieniu, bowiem "Przedstawiona przez osobę rekomendowaną koncepcja nie odzwierciedla oczekiwań samorządowych władz województwa co do misji i repertuaru jedynej prowadzonej przez samorząd województwa sceny dramatycznej". Jako podstawę do unieważnienia konkursu wskazano rozdz. III ust. 11 załącznika do uchwały nr 8/246/15 zarządu Województwa Kujawsko-Pomorskiego z dnia 25 lutego 2015 r. w sprawie ogłoszenia konkursu na stanowisko dyrektora Teatru im. Wilama Horzycy w Toruniu.

II. Uzasadnienie prawne

Treść przepisu załącznika do uchwały nr 8/246/15 zarządu Województwa Kujawsko-Pomorskiego z dnia 25 lutego 2015 r. w sprawie ogłoszenia konkursu na stanowisko dyrektora Teatru im. Wilama Horzycy w Toruniu, jak i uchwała nr 16/498/15 zarządu Województwa Kujawsko-Pomorskiego z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie unieważnienia postępowania konkursowego na stanowisko dyrektora Teatru im. Wilama Horzycy w Toruniu naruszają art. 16 ust. 2 ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej.

Z naciskiem należy podkreślić, że ustawodawca nie przewidział kompetencji do określania przesłanek do unieważnienia postępowania konkursowego. Ustawodawca natomiast wprowadził, na postawie art. 16 ust. 2 ustawy, obowiązek przeprowadzenia konkursu na stanowisko dyrektora wskazanych w rozporządzeniu instytucji kultury. Organy władzy publicznej, do których bez wątpienia zalicza się zarząd Województwa Kujawsko-Pomorskiego, mogą działać tylko na podstawie i w granicach prawa, o czym stanowi art. 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Zarząd Województwa, ustanawiając normę zezwalającą na unieważnienie konkursu bez podania przyczyny, działał bez umocowania prawnego.

Z istoty rzeczy, podstawą unieważnienia konkursu mogą być względy natury technicznej, organizacyjnej, proceduralnej (np. błędy formalne przy ogłoszeniu konkursu, nieprawidłowy skład komisji konkursowej, czy inne uchybienia, których dopuszczono się podczas procedury rekrutacyjnej). Chodzi zatem o względy obiektywne, niezależne od czyjejkolwiek oceny, stanowiska, czy opinii. Unieważnienie niesie ze sobą - ze względu na określone przesłanki jego nieważności, np. nieprawidłowy skład komisji konkursowej - takie skutki, jak sytuacja, w której konkursu nigdy nie było. W przypadku konkursu na stanowisko dyrektora Teatru im. Wilama Horzycy unieważniono konkurs z uwagi na przesłanki merytoryczne - "nieodzwierciedlanie oczekiwań samorządowych władz województwa co do misji i repertuaru jedynej prowadzonej przez samorząd województwa sceny dramatycznej". Jest to sprzeczne z istotą instytucji "unieważnienia". Jednakże zarząd Województwa nie został upoważniony do tego rodzaju kompetencji.

Niedopuszczalne jest zatem wprowadzenie przepisu, umożliwiającego unieważnienie konkursu z przyczyn merytorycznych, tak, jak niedopuszczalne jest same unieważnienie konkursu na takiej podstawie, z przyczyn merytorycznych. Taki stan rzeczy narusza art. 16 ust. 2 ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej i wypacza jego sens. Gdyby uznać, że wskazane powyżej uregulowania są dopuszczalne, oznaczałoby to, że ostateczna decyzja merytoryczna co do obsady dyrektora instytucji kultury o szczególnym znaczeniu, należy do organizatora (w niniejszej sprawie - do zarządu Województwa Kujawsko-Pomorskiego). Należy zwrócić uwagę, że wprowadzenie na mocy art. 16 ust. 4 ustawy uregulowań co do składu komisji konkursowej ma ograniczyć swobodę samorządu w podejmowaniu rozstrzygnięcia o obsadzie osobowej.

Z przepisów ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej zdekodować należy normę, która nakazuje powołanie na stanowisko dyrektora kandydata, wyłonionego w drodze konkursu przez komisję, reprezentującą instytucje publiczne i środowiska wymienione w art. 16 ust. 4 ustawy.

Dlatego też gdyby intencją ustawodawcy byłoby pozostawienie luzu decyzyjnego po stronie organizatora, to w sposób wyraźny uregulowałby takie uznanie administracyjne.

Wobec powyższego wnoszę jak w petitum wniosku.

Wojtek Bogusławski

boguslawski.teatr@gmail.com

Do wiadomości:

Prezydent RP

Premier Rządu RP

Marszałek Województwa Kujawsko - Pomorskiego

Wojewoda Kujawsko-Pomorski

***

(1) Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2013 r., poz. 594 ze zm.).

(2) Ustawa z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (Dz.U. z 2012 r., poz. 406 ze zm.).

(3) Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w sprawie wykazu samorządowych instytucji kultury, w których wyłonienie kandydata na stanowisko dyrektora następuje w drodze konkursu z dnia 26 lipca 2012 r. (Dz.U. z 2012 r., poz. 889)

(4) http://torun.gazeta.pl/torun/1,35574,17791823,Romuald_Pokojski_rekomendowany_na_dyrektora_Horzycy.html