Buntownicze książki Astrid
W jej twórczości imponuje rozmach - tyle tytułów, tyle wyrazistych postaci, tyle prostych historii i barwnych opowieści
Astrid to prawdziwa instytucja, duma i narodowy skarb Szwedów. Ale jej życie początkowo nie przypominało umoralniającej opowiastki dla grzecznych dzieci Urodzona i wychowana w tradycyjnej chłopskiej rodzinie, jako 18-latka zaszła w ciążę, opuściła rodzinny dom i samotnie walczyła o przetrwanie w odległej Kopenhadze. Na początku drogi była sekretarką w Królewskim Klubie Automobilowym w Sztokholmie. Życiowy sukces i uznanie czytelników osiągnęła dopiero w dojrzałym wieku, choć, jak wielu słynnych autorów, została pisarką właściwie przez przypadek.
- Książki Astrid Lindgren to była rewolucja - mówi autorka książek dla dzieci, tłumaczka literatury szwedzkiej Barbara Gawryluk. - Najpierw w Szwecji, a potem w całej Europie. Nikt tak wcześniej nie pisał. Lindgren nigdy nie zapomina, jak to jest być dzieckiem. Nie moralizuje, nie poucza, bawi się razem z czytelnikami. W twórczości Astrid Lindgren imponuje też rozmach - tyle tytułów, tyle fantastycznych, wyrazistych postaci, tyle prostych historii i barwnych opowieści.
Bałagan w dziecinnym pokoju
Historię wolnomyślicielki Pippi Langstrump Astrid Lindgren wymyśliła dla córki Karin nudzącej się w łóżku podczas choroby. Książkę napisała kilka lat później, kiedy sama leżała w łóżku unieruchomiona przez zwichniętą nogę. Gdy rękopis "Pippi Langstrump" wylądował na biurku wydawcy Gerarda Bonniera, ten się przestraszył."Cukier na podłodze i bałagan w dziecięcym pokoju. Nie miałem odwagi wziąć za to odpowiedzialności" - wyznał.
To Raben & Sjógren, dzisiaj największe szwedzkie wydawnictwo dla dzieci, opublikowało Pippi Langstrump w 1945 roku. Sukces przyszedł natychmiast, równocześnie wielkie oburzenie. Pippi nie dawała dobrego przykładu, filozofowała i zachęcała do samodzielnego myślenia. Dzieci i za to ją pokochały. Szwedzka literatura dziecięca jest dziś najlepszym towarem eksportowym. Pippi, Madika, Karlsson czy "Dzieci z Builerbyn" znane są na całym świecie. Szwedzi są dumni ze swojej dziecięcej literatury i mądrze w nią inwestują. Już sama Astrid Lindgren przyznawała własną nagrodę dla najlepszej książki dziecięcej. Zwyczaj kontynuowany jest po jej śmierci, a do laureatów należą takie sławy jak Philip Pullman czy autorka .Mostu na Terrabhiti" Katherine Paterson. Z kolei polską nagrodę im. Astrid Lindgren po raz pierwszy przyznała w tym roku fundacja Cała Polska Czyta Dzieciom.
Wędrująca wystawa
Od kilku miesięcy po polskich miastach i miasteczkach krąży przygotowana przez Ambasadę Szwecji biograficzna ekspozycja poświęcona autorce. Pokazywana była w Krakowie, nie ominie Katowic. Oleśnicy. Starego Miasta pod Koninem. Brzeszcz czy Trzebini. Po prozę Astrid Lindgren sięga także teatr. Krakowska Groteska rozpoczęła 2007 rok widowiskiem "Być jak Pippi". 8 września w Teatrze Dramatycznym w Warszawie odbędzie się premiera spektaklu Agnieszki Glińskiej "Pippi Pończoszanka".
Wydarzeniem na polskim rynku książki jest inauguracja działalności nowego wydawnictwa. Oficyna Zakamarki z Poznania należy do szwedzkiej grupy wydawniczej Norstedts, w skład której wchodzi wydawca Astrid Lindgren - wydawnictwo Raben & Sjógren. Pierwszy tytuł "Przygody Astrid - zanim została Astrid Lingren" to biograficzna opowieść o dziecięcych latach pisarki. Autorzy zabierają nas do Vimmerby, wskazując na wątki i tropy pojawiające się potem w książkach dorosłej Astrid. Wydawcy zapowiadają do końca tego roku 16 nowych tytułów.
Bohaterowie z obrazka
- Chcemy pokazać polskim dzieciom bohaterów najlepszych szwedzkich książek obrazkowych - mówi Katarzyna Skalska z wydawnictwa - Trudno zrozumieć, dlaczego w Polsce dotąd prawie nie były wydawane. Książek obrazkowych Astrid Lindgren jest w Szwecji drugie tyle, co książek tekstowych.
Są to bogato ilustrowane krótsze wersje historii o znanych bohaterach, takich jak Pippi Lotta. Emil. Madika czy dzieci z Builerbyn. Co ważne, nie są to żadne przeróbki, tylko teksty napisane przez Lindgren specjalnie do nich. Miała ona swoich nadwornych ilustratorów - Emila rysował zawsze Bjórn Berg. Pippi - Ingrid Vang Nyman a Ilon Wikland stworzyła m.in. Lottę i Madikę. I to właśnie ich ilustracje zobaczymy w pierwszych pięciu książkach, które zaczną ukazywać się od października. Zakamarki chcą również pokazać, że w Szwecji jest wielu innych świetnych twórców dla dzieci, którzy kontynuują jej sposób myślenia o dzieciach i o książkach dla nich. Poza twórczością Astrid Lindgren, szwedzka literatura dla najmłodszych nie odniosła dotąd w Polsce sukcesów. Także z winy samych wydawców nieufnie traktujących nowości ze Skandynawii. Są jednak pierwsze sygnały, że to się zmieni - Media Rodzina od roku wydaje popularne w Szwecji opowieści o starym Pettsonie i jego kocie Findusie. Pojawi się też współczesna literatura dla młodzieży. Ossolineum zapowiada na jesień "Grę w śmierć" Stefana Casty. To jedna z najgłośniejszych książek, poświęconych problemom przemocy. Stefan Casta jest laureatem nagrody Astrid Lindgren z 2002 roku.
Polskim wydawcą książek Lindgren jest Nasza Księgarnia. W jubileuszowym roku na rynek trafia album "Portrety Astrid Lingren" - opowieść o życiu autorki "Pippi Langstrump" z niezwykłymi zdjęciami. Ukazuje się również nowy cykl przygód nieznanej w Polsce bohaterki Kati, która podróżuje po sławnych stolicach i miastach świata.