Dumna legenda
Barwny korowód postaci: para królewska, możnowładcy, dworzanie, mnich, rajca gdański - i żeglarz, prowadzący załogę nieulękłych w boju zabijaków; gronostaje, złotem haftowane szaty - i pancerze, szuby baranie, kaptury nasunięte na oczy w mroźnym wietrze północy... Oto postacie, które powołał do życia Franciszek Fenikowski w "Dumnej Legendzie" - lalkowej sztuce o Janie z Kolna. Prapremiera tej sztuki odbędzie się w najbliższych dniach w Państwowym Teatrze Lalek w Gdańsku.
FRANCISZEK Fenikowski sięgnął do pięknej tradycji pomorskiej o chłopie pańszczyźnianym z wioski Kolno, który zostawszy kaprem i wstąpiwszy na służbę króla duńskiego Chrystiana I wyruszył w roku 1476, a więc na 16 lat przed Kolumbem, w wielki rejs odkrywczy ku północnym brzegom Ameryki i dotarł aż do Labradoru. Legenda ta, do dziś żywa, opiera się na kilku kruchych przesłankach historycznych i na bogatej wyobraźni ludu. Pozostawiła więc szeroko otwarte wrota dla twórczej fantazji pisarzy umożliwiając im podjęcie zasadniczego wątku bez skrępowania ścisłymi danymi. Ze swobody tej korzystało już sporo pisarzy, a m. in. Stefan Żeromski i Wanda Wasilewska.
Osoba Jana z Kolna jest tajemnicza. Tradycja nie przekazała nawet dokładnego miejsca jego urodzenia; na Pomorzu dwie miejscowości pretendują do miana wioski rodzinnej nieustraszonego żeglarza: Kolno (obecnie Kielno) pod Gdańskiem i Kolno w ziemi chełmińskiej. Bezsporny natomiast jest nimb bohaterstwa, który owiewa postać Jana z Kolna. Wartość legendy o Kolneńczyku polega na tym, że pokolenie przekazywało ją pokoleniu jako legendę o człowieku z ludu, który hartem ducha stanął ponad współczesnymi i, obalając uporczywie bronione wierzenia, zerwał ciasny krąg granic średniowiecznego świata.
Państwowy Teatr Lalek w Gdańsku postanowił dać rzecz o Janie z Kolna jako swój wkład w podwójny rok jubileuszowy: 500-lecie połączenia Pomorza gdańskiego z Polską i 10-lecie Polski Ludowej. Nakładało to obowiązek szczególnie starannej i odpowiedzialnej pracy; "Dumna Legenda" jest bowiem w teatrach gdańskich pierwszą sztuką przygotowaną i wystawianą specjalnie dla uczczenia Roku Jubileuszowego.
Inscenizację sztuki opracowali wspólnie Natalia Gołębska (jednocześnie reżyser spektaklu) i Ali Bunsch, który jest również autorem scenografii. Muzykę skomponował Jerzy Dobrzański, a układ choreograficzny przygotowała solistka baletu Opery Bałtyckiej - Krystyna Gruszkówna.
W przedstawieniu bierze udział 27 aktorów, poruszających prawie 60 lalek, liczny personel techniczny i orkiestra. Gdańska prapremiera "Dumnej Legendy" jest - jak dotąd - największym przedsięwzięciem artystycznym w dziejach polskiego teatru lalkowego.
Już w najbliższym czasie społeczeństwo gdańskie będzie miało okazję przekonać się, że scena lalkowa może być źródłem wielu wzruszeń nie tylko dla dzieci i młodszej młodzieży, ale także dla młodzieży starszej i dla dorosłych.
