Przegrana walka o duszę
"Idiota" Fiodora Dostojewskiego w reż. Pawła Miśkiewicza w Teatrze Narodowym w Warszawie. Pisze Hanna Karolak w Gościu Niedzielnym.
Od czasu gdy Paweł Miśkiewicz, reżyser "Idioty" zagrał Aloszę w "Braciach Karamazow" w reżyserii Krystiana Lupy, fascynacja autorem "Zbrodni i kary" trwa. jak trudne stawia przed sobą zadanie, świadczą słowa samego reżysera: "Wszystko, co dzieje się w planie fabuły, dotyczy badania najbardziej intymnych zakamarków duszy bohaterów, a przez to duszy każdego z nas".
Spektakl "Idiota" w Teatrze Narodowym, tak jak książka, pokazuje świat ludzi ogarniętych żądzą pieniądza i pragnieniem zaspokojenia namiętności. Czy jednak gdzieś na dnie, pod tymi łajdactwami, kryje się dobro? - pyta reżyser. To dobro ukryte jest przede wszystkim w dziecięcej naiwności Księcia Myszkina, który przyjechał do Rosji, by uratować ją przed spełnieniem się apokalipsy. Książę nie rozumie otaczającego świata. Ma duszę dziecka.
Chce świat zbawiać miłością. Trójkąt miłosny, jaki łączy Myszkina, Rogożyna i Nastazję, może się spełnić jedynie przez śmierć. Ten mężczyzna, traktowany przez otoczenie jak idiota, widzi w oczach Nastazji obłęd. Chce i musi uratować ją od cierpienia. Zdeprawowana dziewczyna nosi jednak w sobie dobro, ona jedna widzi w Myszkinie piękno. A jednak istota tego dramatu ginie w tyradach pełnych samozadowolenia zgromadzonych w salonie arystokratycznym gości. Religijny dramat zbawienia duszy ukochanej schodzi na plan dalszy, chociaż Wiktoria Gorodeckaja w roli Nastazji jest prawdziwie poruszająca. Niestety, grający Księcia Paweł Tomaszewski nie prezentuje siły, jaką chciał w tym niedostosowanym do rzeczywistości marzycielu widzieć autor i reżyser. Nie jest łatwo niewinnością pokonać zdemoralizowany świat. A przecież w tym tkwi istota dzieła Dostojewskiego. Dlatego na plan pierwszy wybijają się nikczemnicy. W ich rolach znakomici Jan Frycz czy Mariusz Bonaszewski. Chociaż dzięki temu udaje nam się pod maską cynizmu odkryć żal za zmarnowanym życiem.
