W pogoni za wielorybem
W środę ostatnia w tym sezonie artystycznym premiera - pierwsze w historii wykonanie opery Eugeniusza Knapika "Moby Dick" na podstawie słynnej powieści. Reżyseruje Barbara Wysocka.
Nie będzie to opera o polowaniu na wieloryby, choć temu w dużej mierze poświęcone jest arcydzieło XIX-wiecznej prozy amerykańskiej, jakim jest "Moby Dick" Hermana Melville'a. Kompozytora Eugeniusza Knapika i librecistę Krzysztofa Koehlera zainteresował wątek biblijny ukryty w książce pod powierzchnią powieści marynistycznej o wielorybnikach. "Zgodziliśmy się, że wątek fabularny musi pozostać, wszystko jednak przenosimy w symbol: ocean jest symbolem, statek Pequod jest symbolem, relacje między ludźmi, wreszcie - biały wieloryb. Moby Dick to opowieść o relacji człowieka z Bogiem" - powiedział Knapik w wywiadzie dla Polskiego Wydawnictwa Muzycznego, które wydaje partyturę jego nowego dzieła.
Głównym bohaterem jest kapitan o biblijnym imieniu Ahab (Ralf Lukas), który okaleczony przez białego wieloryba planuje zemstę za wszelką cenę, narażając siebie i załogę statku "Pequod". Czy buntuje się przeciwko Bogu, losowi, naturze, która także mści się na ludziach za okrucieństwo względem mieszkańców oceanów? To sprawa interpretacji. Do połowy trzeciego aktu Ahaba nie ma na scenie, a jego nieobecność jest źródłem wielkiego napięcia.
Eugeniusz Knapik jest jednym z najważniejszych polskich kompozytorów współczesnych, uczniem Henryka Mikołaja Góreckiego. Pochodzi z pokolenia lat 50., w latach 70. był jednym z rzeczników powrotu muzyki do przeszłości, do ładu, harmonii i emocjonalności. Bliska jest mu tradycja Wagnerowskiego dramatu muzycznego. Jest m.in. twórcą operowej trylogii "The Minds of Helena Troubleyn" powstałej we współpracy z wybitnym flamandzkim reżyserem Janem Fabrem.
Reżyserię spektaklu dyrektor naczelny Opery Narodowej zaproponował Barbarze Wysockiej, która swobodnie czuje się w świecie muzyki. Jest nie tylko reżyserką i aktorką, ale studiowała również grę na skrzypcach w wyższej szkole muzycznej we Fryburgu. W 2009 r. nagrodzono ją Paszportem "Polityki" w kategorii muzyka poważna za inscenizację "Zagłady domu Usherów" Philippa Glassa. Wysocka reżyseruje również w teatrach dramatycznych, interesuje ją temat nieprzystawalności jednostki do świata, szaleństwo, upadek i rozpad. A także stawanie się teatru "na gorąco" w czasie rzeczywistym, co pokazała w operze "Medeamaterial" Pascala Dusapina. Chętnie posługuje się ironią.
Scenografię zaprojektowała Barbara Hanicka, solistami, chórem i orkiestrą symfoniczną Teatru Wielkiego zadyryguje Gabriel Chmura.
