Pytania podstawowe
Ceniony reżyser teatralny i operowy został powieściopisarzem i pokazał, że potrafi sprawnie pisać - o książce "Antygona w piekle" Marka Weissa pisze Leszek Bugajski w tygodniku Wprost.
W swojej czwartej książce nadal pozostaje w kręgu spraw poważnych, ale tym razem postanowił dotrzeć do dużej liczby czytelników, w tym takich, którzy nie mają za sobą podstawowych lektur z dziedziny humanistyki, ale zastanawiają się np. czym i po co jest religia, czy kurczowe trzymanie się jej poprawia los człowieka czy też spycha go w obszary fanatyzmu i ogranicza samodzielne próby dotarcia do prawdy o świecie. Ponad religiami bohater jego powieści stawia - jak to w pewnym momencie formułuje - "głęboki humanizm i powszechne oświecenie". A w końcowej partii powieści mówi o "zwalczaniu uprzedzeń i fobii" które umożliwi tylko "kult prawdy. To ona jest ostoją wszelkiego porozumienia.
Temat poważny i skomplikowany, ale autor z rozmysłem prowadzi swojego bohatera przez rozmaite perypetie prosto i "silną ręką". Zaczyna od swoistego memento, od Auschwitz, czyli miejsca najbardziej potwornego, jakie sobie w Europie można wyobrazić, kontrastuje to z sielskimi obrazkami prostego życia małomiasteczkowego, potem każe bohaterowi się zetknąć z bezrefleksyjnym hedonizmem współczesnego świata, by wyrwać go z tego obszaru, dając mu wielką (odwzajemnioną) miłość, której obiektem jest piękna Greczynka. I ta miłość prowadzi go na Bliski Wschód, do świata religijnego fanatyzmu, gdzie oczywiście spotyka sponiewieraną ukochaną. Bohaterowi udaje się misja ratunkowa i organizuje sobie nowe życie, znów w sielskiej scenerii małomiasteczkowej. Ale ta sielskość jest podszyta rozmaitymi fobiami, bo świat się zmienia i pod jego skórą czają się demony - np. brak tolerancji dla Innego. Przesłanie powieści jest więc takie, że wszystkie duchowe i religijne rozterki są ważne, jeśli nie przeradzają się w tępy fanatyzm.
***
Marek Weiss "Antygona w piekle"
Wydawnictwo JanKa
