Artykuły

Wrocławski Teatr Współczesny przygotowuje się do polskiej prapremiery adaptacji słynnej tetralogii neapolitańskej Eleny Ferrante "Genialna przyjaciółka". Reżyseruje Weronika Szczawińska.

Jako scenograf i twórca kostiumów debiutuje tu znany polski twórca filmów, fotografii, instalacji, autor projektów interdyscyplinarnych, malarz - Karol Radziszewski. Muzykę skomponował i będzie wykonywał na żywo w spektaklu Krzysztof Kaliski. Dźwięk projektował Łukasz Maciej Szymborski.

"Ci, którzy znają powieść, będą się mogli przekonać, czy wyczytali z niej to, co my - mówi Weronika Szczawińska. - Spektakl nie wymaga jednak znajomości tetralogii. Przeprowadzimy widza na własnych zasadach, kondensując potężną powieść do kluczowych dla nas wątków. Staramy się zachować wierność duchowi Ferrante, jej szczerości. Przedstawienie będzie miało na pewno znacznie mniej "partyturowy" charakter, niż np. "Niewidzialny chłopiec", którego zna wrocławska publiczność. Zależy nam na wspólnym byciu na scenie, na angażowaniu widzów, zagarnianiu ich - dosłownie i w przenośni - w znacznie większym stopniu, niż do tej pory robiłam to w mojej pracy".

W roli Eleny Greco i jej przyjaciółki Lili występuje Anna Kieca. W sześcioosobowej obsadzie - grając po wiele ról - występują także: Anna Błaut, Ewelina Paszke-Lowitzsch, Paulina Wosik [debiut], Jerzy Senator i Mariusz Bąkowski.

Tetralogia neapolitańska Eleny Ferrante to cykl powieści o epickim rozmachu, dwa tysiące stron, dziesiątki wątków. Decydując się na stworzenie spektaklu w oparciu o te książki, twórcy muszą dać swoją odpowiedź literaturze. Każda adaptacja jest już interpretacją. Twórcy spektaklu chcą być wierni przesłaniu autorki, jednocześnie zachowując świadomość medium w którym pracują. Akt czytania jest bardzo intymny. Uczestnictwo w spektaklu to zawsze wspólna sprawa. Powieści Eleny Ferrante w mistrzowski sposób łączą opis prywatnych doświadczeń z szerokim kontekstem społeczno-politycznym. Dlatego w przedstawieniu eksponowany jest przede wszystkim ten mechanizm: jak to, co nas określa, utkane jest z bardzo prywatnych chwil i bardzo wspólnych wydarzeń, opinii, idei, przemian dziejowych.

"Przyglądamy się tym mechanizmom oczami Eleny Greco, bohaterki tetralogii - kontynuuje Szczawińska. - Bohaterką epickiej powieści europejskiej stała się wreszcie kobieta, która nie ma nic wspólnego z zakochanymi heroinami, jakie znamy z powieści klasyków. Spojrzenie Eleny Greco to propozycja empatycznego uniwersalizmu. Elena, zapytana na spotkaniu autorskim o "nieprzyzwoity" epizod w swojej powieści, mówi o "potrzebie szczerego opowiadania o każdym ludzkim doświadczeniu, nawet o tym, co wydaje się trudne do wyartykułowania i co właśnie z tego względu przemilczamy same przed sobą." Te słowa wydają się pisarskim credo samej Ferrante - i mogą służyć za motto naszego spektaklu".

***

realizatorzy:

Weronika Szczawińska - reżyserka, dramaturżka, kulturoznawczyni. Absolwentka Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych na Uniwersytecie Warszawskim. Reżyserię studiowała w warszawskiej Akademii Teatralnej. Nominowana do Paszportu Polityki 2014 w kategorii "teatr" za "konsekwentne budowanie własnego języka teatralnego". Współpracowała z teatrami w całej Polsce, m.in. z Teatrem Polskim w Bydgoszczy, Narodowym Starym Teatrem w Krakowie, niezależnym teatrem Komuna Warszawa, Teatrem Dramatycznym w Wałbrzychu, Teatrem im. Bogusławskiego w Kaliszu. Autorka spektakli i performansów (tworzonych często we współpracy z galeriami sztuki - np. Galerią Labirynt w Lublinie czy warszawską galerią Zachęta). Stale współpracuje z Agnieszką Jakimiak, Piotrem Wawrem jr, Krzysztofem Kaliskim i Agatą Maszkiewicz. Jej najnowsze przedstawienia to Hitchcock, wyprodukowany przez Slovensko Mladinsko Gledališče w Lublanie oraz Wojna światów na podstawie H.G. Wellsa zrealizowana w Teatrze Zagłębia w Sosnowcu. We Wrocławskim Teatrze Współczesnym zrealizowała do tej pory prace oparta na tekstach Tymoteusza Karpowicza: słuchowisko na podstawie Dźwiękowego zapisu doliny [2013], zdarzenie teatralne inspirowane fragmentami poematu Odwrócone światło [2013] oraz spektakl Niewidzialny chłopiec [2015].

Piotr Wawer jr - aktor i dramaturg, twórca projektów niezależnych. Stale współpracuje z reżyserką Weroniką Szczawińską. Absolwent Studium Aktorskiego przy Teatrze im. Stefana Jaracza w Olsztynie. Współpracował m.in. z Teatrem Dramatycznym w Wałbrzychu, warszawskim Teatrem Studio, Narodowym Starym Teatrem w Krakowie, Slovensko Mladinsko Gledališče w Lublanie oraz teatrem Komuna Warszawa. Laureat Nagrody im. Jana Świderskiego oraz nagrody aktorskiej na VIII Festiwalu "Rzeczywistość przedstawiona" za rolę Dresiarza w spektaklu Był sobie Polak, Polak, Polak i diabeł [reż. Monika Strzępka] oraz nagrody za najlepszą rolę męską na Festiwalu Nowego Teatru w Rzeszowie w spektaklu Afryka [reż. Bartek Frąckowiak, 2015]. Od stycznia 2015 do sierpnia 2017 w zespole Teatru Polskiego w Bydgoszczy. Freediver, rekordzista Polski w jednej z dyscyplin tego sportu.

Karol Radziszewski - twórca filmów, fotografii, instalacji, autor projektów interdyscyplinarnych. Absolwent Wydziału Malarstwa warszawskiej ASP (2004). W jego bazującej na pracy z archiwami metodologii przenikają się rozmaite odniesienia kulturowe, historyczne, religijne, społeczne i genderowe. Wydawca i redaktor naczelny magazynu "DIK Fagazine". Twórca "Queer Archives Institute". Laureat Paszportu "Polityki" [2009]. Jego prace były pokazywane m.in. w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, Narodowej Galerii Sztuki Zachęta, Muzeum Sztuki w Łodzi, Muzeum Współczesnym Wrocław, Muzeum Narodowym w Warszawie, CSW Zamek Ujazdowski, Kunsthalle Wien, New Museum w Nowym Jorku, Whitechapel Gallery w Londynie, VideoBrasil w Sao Paulo, Cobra Museum w Amsterdamie. Brał udział m.in. w biennale PERFORMA 13 w Nowym Jorku, 7. Göteborg Biennale, 4. Prague Biennale, New York Photo Festival w Nowym Jorku i 15. Biennale Sztuki Mediów WRO.

Krzysztof Kaliski - gitarzysta, autor muzyki teatralnej, twórca projektów dźwiękowych. Współpracuje z Weronika Szczawinska, Bartoszem Frackowiakiem, Wiktorem Rubinem, Magda Szpecht, Marcinem Liberem. Jest autorem muzyki m.in. do spektakli: "Geniusz w golfie" [Narodowy Stary Teatr], Niewidzialny chłopiec [Wrocławski Teatr Współczesny], Wojny, których nie przeżyłam, Afryka, Komuna Paryska, Żony stanu, dziwki rewolucji, a może i uczone białogłowy, Workplace [Teatr Polski, Bydgoszcz], Klęski w dziejach miasta, K. Albo wspomnienie z miasta [Teatr im. Wojciecha Bogusławskiego, Kalisz], Vernon Subutex [Teatr im. Juliusza Słowackiego, Kraków]. W 2012 otrzymał wyróżnienie w Konkursie na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej za spektakl Komornicka. Biografia pozorna. Laureat Nagrody Głównej dla Osobowości Artystycznej na Festiwalu Nowego Teatru w Rzeszowie [2015]. Był twórcą koncepcji muzycznej prapremierowych wystawień tekstów Tymoteusza Karpowicza, które Weronika Szczawińska przygotowała w 2013 we Wrocławskim Teatrze Współczesnym - słuchowiska Dźwiękowy zapis doliny oraz zdarzenia scenicznego Odwrócone światło. Gitarzysta w zespołach Alameda 4 i itzan svihm.

Łukasz Maciej Szymborski - muzyk, kompozytor realizator dźwięku, programista, multiinstrumentalista, producent, aktor, performer, reżyser. W swej twórczości porusza się swobodnie po wszystkich gatunkach muzycznych. Sprzęga technologię z antycznym dążeniem do katharsis. Z teatrem związany od 2005 roku. W swoim dorobku artystycznym ma wiele wydanych płyt i koncertów zagranych na całym świecie. Trasy z NoMEANSNo, Fugazi, Hansons Brothers. Od 1996 do 2003 roku współtworzył zespół Something Like Elvis, wydając "Personal Vertigo" [1997], "Shape" [1999], "Cigarette Smoke Phantom" [2002]. Z grupą Potty Umbrella wydał albumy "All You Know Is Wrong" [2006] oraz "Forte Furioso" [2007]. Współpracowali z nim muzycy: Jan Duszyński, Marcin Dymiter, Krzysztof Kaliski, Paweł Krawczyk, Macio Maciej Moruś Moretti, Karol Nepelski, Katarzyna Nosowska, Damian Pielka, Dominik Strycharski, Jakub Ziołek. Jako reżyser, producent i/lub wykonawca muzyki do ok. pięćdziesięciu spektakli teatralnych współpracował m.in. z Remigiuszem Brzykiem, Bartoszem Frąckowiakiem, Grażyną Kanią, Janem Klatą, Mają Kleczewską, Pawłem Łysakiem, Wiktorem Rubinem, Weroniką Szczawińską, Katarzyną Szyngierą, Pawłem Wodzińskim, Michałem Zadarą. Jest właścicielem firmy Szymborski Projects.

Jan Sławkowski - z Wrocławskim Teatrem Współczesnym związany od 1983 r. Od 2005 r. - główny elektryk, oświetleniowiec. Jako reżyser światła współpracował m.in. z Anną Augustynowicz, Janem Klatą, Wojciechem Klemmem, Krystyną Meissner, Rimasem Tuminasem, Barbarą Wysocką. Był realizatorem oświetlenia w spektaklu "Oczyszczeni" Sary Kane w reż. Krzysztofa Warlikowskiego.