Lucyna Berman-Tychowa (1930-2019). Reżyserka z piętnem
Jako reżyserka teatralna była wędrowniczką. Choć urodziła się i mieszkała w Warszawie, nie związała się na stałe z żadną warszawską sceną.
W książce "Tak, jestem córką Jakuba Bermana. Z Lucyną Berman-Tychową rozmawia Andrzej Romanowski" (2016) mówiła, że jej rodzinna genealogia utrudniła jej karierę reżyserską w stolicy i zmusiła do wędrówek po scenach całej Polski. Urodziła się w roku 1930 w Warszawie w inteligenckiej, komunistycznej rodzinie żydowskiej, była córką przyszłego "numeru 2" w PZPR w latach 1948-1956. W czasie II wojny światowej przebywała z rodzicami w ZSRR. Po wojnie ukończyła studia historyczne na Uniwersytecie Warszawskim (1952), zajęła się jednak teatrem i "wyzwoliła" na reżyserkę teatralną. W 1956 roku okazjonalnie wystąpiła w roli aktorskiej, jako Narratorka w "Eugeniuszu Onieginie" A. Puszkina w Teatrze Dolnośląskim w Jeleniej Górze (1956). Po kilkuletnim terminowaniu w Teatrze Młodej Warszawy, zadebiutowała jako samodzielna reżyserka w - co można uznać za swoisty paradoks - w realizacji "Drugiego pokoju" Zbigniewa Herberta w Teatrze Dramatycznym w Warszawie (1961). Jeszcze w tym samym sezonie zrealizowała "Skiza" G. Zapolskiej i "Dalilę" F. Molnara (1962) w radomsko-kieleckim Teatrze im. Stefana Żeromskiego. W latach 1963-65 zrealizowała w Teatrze im. A. Mickiewicza w Częstochowie siedem przedstawień opartych, na literaturze popularnej, dla masowego widza, m.in. "Robin Hooda" Wandy Żółkiewskiej.
W latach 1966-67 roku wystawiła w Teatrze im. J. Osterwy w Lublinie "Medeę" J. Parandowskiego, "Się kochamy" S. Murraya i "Żabusię" G. Zapolskiej. W Teatrze im. J. Osterwy w Gorzowie wystawiła "Szczęście Frania" W. Perzyńskiego (1967). Ta inscenizacja była jej ostatnią pracą reżyserską na 22 lata. W wyniku kampanii antysemickiej po marcu 1968 została pozbawiona możliwości samodzielnej pracy reżyserskiej. W latach 1969-1977 pracowała, z jednym wyjątkiem, jedynie jako adaptatorka tekstów literackich i autorka tekstów piosenek w Kaliszu, Bydgoszczy, Koszalinie-Słupsku, Łodzi, Częstochowie, Warszawie. W latach 1972-82 była kierowniczką literacką Teatru Nowego w Warszawie. W 1989 roku, powróciła, jak się okazało, na jeden raz, do pracy reżyserskiej, wystawiając "Norę" H. Ibsena w Teatrze im. S. Jaracza w Olsztynie. W latach 1958-1971 pracowała też dla Teatru Telewizji. Zrealizowała m.in. "Granicę" wg Z. Nałkowskiej (1960), "Decyzje" B. Czeszko (1961), "Dzieje jednego pocisku" wg A. Struga (1963), a pracę z telewizyjną sceną zakończyła wyreżyserowaną przez St. Wohla adaptacją "Gospody pod Królową Gęsią Nóżką" A. France (1971). Była też współautorką wyboru tekstów p.t. "Śmiało podnieśmy sztandar nasz w górę" (1958), opracowania publikacji z okazji 20 rocznicy powstania PPR (1962), opracowania z okazji 50 rocznicy Rewolucji Październikowej (1967).
