Don Kichot
Ambicje teatru lalkowego wybiegają daleko pozą spektakle dla najmłodszych dzieci. Nie zaniedbując tych zasadniczych obowiązków od czasu do czasu lubelski teatr lalkowy przygotowuje coś dla starszej młodzieży. Do tego cyklu sztuk należały: ZWYRTAŁA, PŁASZCZ oraz MAŁY KSIĄŻĘ, który był grany, niestety, tylko parę razy. Obecnie Teatr Lalki i Aktora im. Andersena wystawił DON KICHOTA Cervantesa w adaptacji znanego w świecie lalkarskim inscenizatora i reżysera Jana Dormana z Będzina.
W tej inscenizacji Don Kichot jest prapremierą w teatrze lalkowym. Spektakl zaskakuje pomysłami, znacznie odbiega od tradycyjnych przedstawień, w których lalka zastępuje aktora, Dorman wprowadza od lat w swoim teatrze rewolucjonizujące koncepcje teatru lalkowego wychodząc z założenia, że zasada umowności, metafory akcesoriów teatralnych nie wymaga komentarza i jest czytelna dla świeżego widza, którym jest dziecko. Ta umowność jest doprowadzona w lubelskim Don Kichocie do artystycznego wyrachowania. Twórca spektaklu odsłonił aktora lalkowego, który z zasady ukryty jest za parawanem i kontaktuje się z widzem przez kukłę. W teatrze Dormana gra aktor i lalka, w zależności od potrzeb sytuacyjnych czy od decyzji reżysera. W efekcie ta sama osoba odtwarza kilka ról.
Z WIELKIEJ księgi mądrości Cervantesa, jaką jest Don Kichot, adaptator wybrał pewien wątek, może najbardziej spopularyzowany, ale też jeden z piękniejszych w epopei donkichotowej. Błędny rycerz z Manczy podejmuje walkę z całym światem w imię sprawiedliwości, w imię miłości do wyimaginowanej przez siebie Dulcynei. Kocha postaci zrodzone w fantazji. Jest niepoprawnym romantykiem, gotowym wszystkim uwierzyć, wszystkim przebaczyć, ale ze wszystkimi też bić się o swoje idee. Wybitny indywidualista. Postać niechętna naszym czasom. Wzór romantyków. Jego przeciwstawieniem jest Sancho Pansa - życiowy realista, tchórzliwy, ale wierny swojemu panu, znający jego słabości i podtrzymujący go w przeświadczeniu, że walczy o słuszne sprawy. Równie sympatyczny.
WŁAŚNIE wątek tych "szaleństw bez przyczyny" Rycerza Smętnego Oblicza ukazuje w swoim spektaklu Jan Dorman. Ale jak ukazuje! Don Kichot w lubelskim teatrze jest zrobiony z olbrzymią kulturą teatralną, z czołobitnością dla scenerii owych czasów, kiedy to po drogach Hiszpanii wędrował kawaler z La Manczy, efektownie, a jednocześnie bardzo czysto. Dorman do swojej sztuki wprowadza atmosferę XVI-wiecza. Służą temu nie tylko stanowiące ramę spektaklu zapalone świece, które uwypuklają dystans czasu, ale też sposób w jaki aktorzy mówią tekst. Zresztą język dormanowskiej adaptacji jest świeży, nadzwyczaj poetycki, nastrojowy. Dialogi, które właściwie nie są dialogami, giętkie i smaczne. Na pewno Don Kichot należy do jednej z ciekawszych adaptacji w teatrze lalkowym.
Ale wracajmy do aktorów. Są dwie główne postaci- Don Kichot Freda Kosmali i Sancho Pansa Andrzeja Rozhina. Ponadto występują: jako Gines Kazimierz Lutomski i jako inni: Małgorzata Ejsmund. Maria Perkowska, Regina Załuska i Alina Sternik. Ci inni to postaci występujące w sztuce oraz coś w rodzaju chóru. A więc spełniają rolę komentatorów, informatorów, tłumu itp. Reżyser nie starał się nadać postaciom jakiegoś szczególnego wyrazu odpowiadającego znanym schematom. Don Kichot nie jest nadmiernie chudy, a Sancho Pansa nie ma nic wspólnego z tłuścioszkiem. Aktorzy są przebrani w stroje przypominające kostiumy klownów, ponadto mają do dyspozycji różne maski, które osadzają na włóczniach w zależności od sytuacji. Scenografia jest nieskomplikowana i funkcjonalna.
W sumie spektakl jest kulturalnym przedstawieniem, bardzo czytelnym i ładnym. Nie ma tu silenia się na udziwnianie. Tekst jest podany bezpośrednio. Lalki i muzyka podporządkowane przede wszystkim słowu. A w ogóle cieszy, że najciekawsze imprezy kulturalne w Lublinie można znaleźć w teatrze lalkowym.
