Artykuły

Dwa zespoły teatralne, którym narzucono nowego dyrektora i nowe warunki pracy. Ich walka o niezależność i artystyczną wolność trwa do dziś. Premiera spektaklu „Aktorzy prowincjonalni. Sobowtór" w reżyserii Michała Borczucha w Starym Teatrze.

We Wrocławiu było tak: w ustawionym przez ministra kultury Piotra Gliriskiego konkursie na dyrektora Teatru Polskiego we Wrocławiu wybrano aktora Cezarego Morawskiego. Nowy dyrektor zaczął od zwolnień, zapraszania na wrocławskie deski zagranicznych reżyserów, którzy niczego z polskiej rzeczywistości nie rozumieli, oraz wpisywania do repertuaru pseudopatriotycznych przedstawień. Zespół artystyczny domagał się powołania na to stanowisko dotychczasowego dyrektora, Krzysztofa Mieszkowskiego, ale Gliński był nieugięty. Na znak protestu większość aktorów z teatru odeszła albo została przez Morawskiego zwolniona. Pozbawieni sceny artyści zawiązali Teatr Polski w Podziemiu i odcięli się od macierzystej sceny. Nowy dyrektor też w końcu wypadł za burtę. Szkoda tylko, że w czasie swojej dyrektury zdążył teatr zadłużyć i zniszczyć jeden z najlepszych polskich zespołów artystycznych,

Murem za Klatą

W Narodowym Starym Teatrze w Krakowie było podobnie. Kiedy w maju 2017 roku minister Gliński ogłosił, że rządy na krakowskiej scenie przejmie Marek Mikos, artyści wznieśli bunt. Za swojego szefa uważali Jana Klatę, który proponował odważne tytuły.

Razem z Klatą ze Starego odeszli tzw. „aktorzy Klaty", czyli oscarowy Bartosz Bielenia, Monika Frajczyk, Jaśmina Polak i Marcin Czarnik. Pozostali artyści zostali skazani na wegetację. W końcu rządy repertuarowe w Starym przejęła Rada Artystyczna, ale szalejąca pandemia nie pozwoliła na rozwinięcie narodowej scenie skrzydeł tak szeroko jak za Klaty. Teraz w NST rządzi nowy dyrektor. Co będzie, zobaczymy.

Dwa tysiące godzin

Właśnie te dwie historie - aktorów z Wrocławia i Krakowa - są punktem wyjścia spektaklu „Aktorzy prowincjonalni. Sobowtór" Michała Borczucha.

- Konfrontuję ze sobą dwa zespoły teatralne - Narodowego Starego Teatru w Krakowie i Teatru Polskiego w Podziemiu we Wrocławiu. Oba w swojej niedawnej historii przeszły przez etap walki o utrzymanie artystycznej niezależności, ciągłości pracy, realizowały różne strategie oporu z różnymi konsekwencjami. Projekt „Aktorzy prowincjonalni. Sobowtór" to utopijna próba spotkania obu zespołów nie w jednym przedstawieniu, ale w dwóch różnych - choć bliźniaczo podobnych - spektaklach, które wchodzą ze sobą w dialog, kopiują się, które mogą być grane razem i osobno - tłumaczy Borczuch.

Jego spektakl powstał w oparciu o nagrania z kamery ustawionej w krzakach przy drodze między Krakowem a Wrocławiem. - W kadrze jest widoczny fragment budynku z dystrybutorami, wycinek krajobrazu, od czasu do czasu pojawiają się w nim ludzie. Kamera rejestrowała rzeczywistość przez dwa tysiące godzin. Materiał poddaliśmy artystycznej interpretacji, zaś montaż wydobył algorytm podobieństw ludzi i sytuacji - zdradza reżyser. 

W rolach głównych: Iwona Budner, Urszula Kie-bzak, Marta Ojrzyńska, Dorota Pomykała, Małgorzata Zawadzka, Bogdan Brzyski, Maciej Charyton, Roman Gancarczyk, Zygmunt Józefczak, Krzysztof Zawadzki i Monika Niemczyk (gościnnie). Dramaturgię i tekst przygotował Tomasz Śpiewak, scenografię i kostiumy Dorota Nawrót, światło Jacqueline Sobiszewski, muzykę Bartosz Dziadosz, wideo Wojtek Sobolewski. Inspicjentką będzie Ewa Wrzesniak. Michałowi Borczuchowi asystowali Maja Wisła Szopińska i Wojciech Rodak. -

* Premiera spektaklu „Aktorzy prowincjonalni. Sobowtór" we wtorek (27 października) o godz. 19.15 na Dużej Scenie Narodowego Starego Teatru (Jagiellońska 1). Kolejne spektakle 28 października, 6-8 oraz 26-27 listopada oraz podczas Boskiej Komedii. Bilety w cenie 40 zł (ulgowy) i 70 zł (normalny) na stroniestary.pl