Teatr jest we mnie
Malarz, grafik, scenograf, reżyser i autor sztuk - słowem prawdziwy człowiek teatru. Niedawno obchodził 65-lecie urodzin i 40-lecie pracy artystycznej.
Spektakle teatralne Józefa Szajny: "Reminiscencje", "Replika", "Dante" stały się głośne w świecie, tak jak i cykl obrazów "Nasz wiek XXI".
Artysta, choć ciężko doświadczony przez wojnę, nie wyraża w swej sztuce wyłącznie reminiscencji obozowych (przeżył m. in. Oświęcim). Ale czas obozów stał się dlań - jak sam mówi - dyplomem na dorosłe życie i upoważnił go do protestu w obliczu zagrożenia współczesnego świata.
"Poprzez sztukę nie tylko osądzam, lecz przede wszystkim ostrzegam czas. Ten zły czas, w którym człowiek zaniedbał samego siebie" - pisze Szajna w eseju pomieszczonym w katalogu wystawy "Życie ludzkie - los ziemi" zorganizowanej na początku ub. roku w warszawskiej Zachęcie z okazji Kongresu Intelektualistów.
Szajna wierzy w sens sztuki. Chciałby pobudzić ludzi do działania, obudzić w nich głód idei i nowych wartości:
- Moje przedstawienie "Dante" jest nowsze od "Boskiej komedii" wielkiego Alighieri o 500 lat doświadczeń. Dante zaludnił piekło ludźmi, z którymi wadził się przedtem. Wałczył z diabłem. Ja wolę wadzić się z Lucyferem, wydać wojnę Samemu Złu. Nie bawić się w drobiazgi, które są banałem - bo banał jest śmiercią sztuki..."
Niedawno Józef Szajna gościł w "Czterech porach roku" i dał się poznać radiosłuchaczom jako człowiek wielce pogodny. Lubi piosenki Demarczyk, Rawik i Niemena. Jako artysta bardzo wymaga od siebie - aby móc dać wiele inny. Kilka lat temu odszedł z teatru "Studio". Często pytany, jak się czuje awangardzista na emeryturze odpowiada: nie ma emerytury dla artysty!
Ostatnio Józef Szajna namalował cykl obrazów "Mrowisko", zrealizował widowisko "Dante żywy" na Kongres Teatralny w Dubrowniku, w ubiegłym roku stworzył już siódmą wersję "Repliki" z zespołem żydowskim w Tel-Awiwie, w Essen wystawił trzecią wersję "Dantego współczesnego".
- Teatr jest we mnie, we mnie rozgrywa się spektakl - twierdzi Szajna. I dlatego nie potrzebuję zinstytucjonalizowanego teatru. Swój teatr wozi ze sobą po świecie.
