Artykuły

7 czerwca rozpocznie się 15. edycja Praskiego Quadriennale, na którym zaprezentowane zostaną dwa polskie projekty: „Look Around” („Rozejrzyj się”) w ramach Wystawy krajów i regionów i „Azyl” w ramach Wystawy studenckiej. Ich producentem jest Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego.

7 czerwca rozpocznie się 15. edycja Praskiego Quadriennale, na którym zaprezentowane zostaną dwa polskie projekty: „Look Around” („Rozejrzyj się”) w ramach Wystawy krajów i regionów i „Azyl” w ramach Wystawy studenckiej. Ich producentem jest Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego.

Praskie Quadriennale to największe na świecie wydarzenie poświęcone scenografii teatralnej i projektowaniu przestrzeni na potrzeby sztuk performatywnych. 15. edycja PQ odbędzie się w dniach 7–18 czerwca na terenie zabytkowego praskiego targowiska (w dzielnicy Holešovice), które kiedyś pełniło funkcję miejskiej rzeźni.

W programie PQ 2023, który przygotowany został przez międzynarodowy zespół kuratorek i kuratorów z dyrektorką artystyczną Markétą Fantovą na czele, znajduje się ponad trzysta prac artystów z ponad stu krajów. Dwie główne wystawy – Wystawa krajów i regionów oraz Wystawa studencka – mają charakter konkursowy. Oprócz tego utworzono osiem innych sekcji programu. Każda sekcja prezentuje scenografię i projektowanie przestrzeni z innego punktu widzenia.

Wystawa krajów i regionów realizowana jest pod hasłem „RARE Visions” („UNIKALNE wizje”). Formułę polskiego pawilonu – tworzonego przez kolektyw twórców: Zuzannę Berendt, Ludomira Franczaka, Magdalenę Franczak, Michała Fronka, Annę Majewską, Sárę Märc i Idę Ślęzak na międzynarodową wystawę – oddaje termin „rozdroże”. To miejsce spotkania się różnych ścieżek badawczych i artystycznych, które prowadzą do stworzenia instalacji i spacerów dźwiękowych oraz miejsce, z którego odbiorcy będą mogli rozpocząć doświadczanie przestrzeni rozciągającej się poza halami wystawienniczymi.

Jak piszą zainspirowani przestrzenią targowiska twórcy: „Rozejrzyj się to fraza, która rozpoczęła poznawanie tego miejsca, a następnie była rozwijana w procesie kolektywnej pracy. Zależało nam nie tylko na tym, żeby rozejrzeć się po dawnej rzeźni, ale też żeby poczuć jej zapach, fakturę ścian jej budynków i audiosferę. Wszystkie te sposoby doświadczania przestrzeni i myślenia z nią wpłynęły na główne kierunki badań i działań artystycznych, które realizujemy, tworząc wystawę. Dotyczą one zwierzęco-ludzkich relacji i historii, produkcji żywności, wielozmysłowego, ucieleśnionego i uważnego bycia w przestrzeni oraz skóry jako strefy kontaktu, powierzchni czucia i komunikacji”.

8 czerwca o godz. 16.00 w sali 1.12 hali nr 13 na Targu Holeszowickim odbędzie się spotkanie w formie wykładu kolektywnego z twórcami polskiej Wystawy krajów i regionów. Rozmowa (prowadzona w języku angielskim) będzie poświęcona kolektywnym praktykom artystycznym.

W ramach licznych wydarzeń organizatorzy PQ 2023 jedną z przestrzeni oddają młodym twórcom. W 2023 roku Wystawa studencka odbywa się pod hasłem „RARE Stories of Unique Places” („UNIKALNE historie niezwykłych miejsc”). Autorką polskiej wystawy jest Ksenia Makała, która zaprezentuje w Pradze projekt zatytułowany „Azyl” („Asylum”).

Jak pisze autorka o swojej pracy: „Świadomość zagrożenia i poczucie braku kontroli tuż po wybuchu pełnoskalowej agresji na Ukrainę stały się dominującym aspektem życia, także dla osób mieszkających w Polsce. Codzienne doniesienia o wojnie wywoływały silny lęk. Projekt Azyl to próba stworzenia bezpiecznej przestrzeni i miejsca spotkania. Zadaszenie przyjęło funkcję schronu, rozpościerającego się nad przechodniami. Zapewnia cień, chroni przed deszczem, wchodzi w interakcję z zewnętrznymi warunkami atmosferycznymi – zmienia się pod wpływem wiatru, nabiera przejrzystości łapiąc promienie słońca. Stanowi kontrastującą i zaskakującą formę dla zastanego, spójnego otoczenia architektonicznego. Wielowymiarowość interpretacji znaczeń formy tworzy przestrzeń dla zróżnicowanych reakcji odbiorców. Azyl równocześnie może wydawać się elementem obcym, niepokojącym, podważającym zasady grawitacji i stałości”.

Polski akcent na PQ 2023 znalazł się także w Sekcji Fragments II, która prezentowana będzie na piątym piętrze Trade Fair Palace Narodowej Galerii w Pradze. Będzie można tam obejrzeć makietę ze spektaklu „Życie i śmierć Janiny Węgrzynowskiej” Ludomira Franczaka.

Dwie publikacje wydane przez Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego: „Zmiana Ustawienia: Historia polskiej scenografii teatralnej i społecznej XX i XXI wieku” pod redakcją Doroty Buchwald i Dariusza Kosińskiego oraz „Reclaimed Avant-garde: Spaces and Stages of Avant-garde Theatre in Central-Eastern Europe” (Odzyskana awangarda: przestrzenie i sceny awangardy teatralnej w Środkowej i Wschodniej Europie) pod redakcją Zoltána Imrego i Dariusza Kosińskiego znalazły się na krótkiej liście w konkursie Best Publication Award na najlepszą publikację z dziedziny scenografii i projektowania przestrzeni na potrzeby sztuk performatywnych.

Więcej informacji o Praskim Quadriennale i obecności na nim polskich artystów można znaleźć na stronie polskiej obecności na PQ.

WYDARZENIA PERFORMATYWNE w ramach polskiego programu Wystawy krajów i regionów:

8 czerwca, godz. 16.00

Tytuł: Look Around (Rozejrzyj się) – Spotkanie z twórcami polskiego programu Wystawy krajów i regionów

Spotkanie przyjmie formę wykładu kolektywnego. Będzie poświęcone zbiorowym praktykom artystycznym. Udział wezmą: Zuzanna Berendt, Ludomir Franczak, Magdalena Franczak, Michał Fronk, Anna Majewska, Sára Märc i Ida Ślęzak.

Język wykładu: angielski

Miejsce: Sala 1.12 w hali nr 13, Targ Holeszowicki

9, 11, 12, 14 czerwca, godz. 11.00

Ćwiczenia z praktyki kolektywnej z Petrem Dlouhým, Kathariną Joy Book, Michałem Sałwińskim i Zuzaną Šklíbovą

Jesteśmy grupą praskich artystów, kuratorów i praktyków, którzy zdecydowali się wyjść naprzeciw zestawowi ćwiczeń zaprojektowanych przez zespół polskiego pawilonu i rozszerzyć ich propozycję. Nasze działania wywodzą się z kolektywnego organizowania, ingerowania w ramy struktur instytucjonalnych i poszukiwania sposobów na to, jak połączyć nasze podejście artystyczne z wiedzą zawartą w publikacji Look Around.

Wspólnie zapraszamy do udziału w czterech moderowanych sesjach, rozłożonych w czasie trwania PQ, i podzielenia się spostrzeżeniami wynikającymi z kolektywnego wykonywania niektórych ćwiczeń. Sesjom tym towarzyszyć będzie możliwość bezpośrednich interakcji, krótkich wywiadów z zespołem polskiego pawilonu.

Czas trwania: do 45 min

Język: angielski

Miejsce: polski pawilon i jego najbliższe otoczenie

9, 11, 12, 14 czerwca, godz. 17.00

Tytuł: Look Around: spacery kuratorskie

Polska wystawa Look Around (Rozejrzyj się) jest współtworzona przez kolektyw złożony z siedmiu osób: Zuzanna Berendt, Ludomir Franczak, Magdalena Franczak, Michał Fronk, Anna Majewska, Sára Märc, Ida Ślęzak. Podczas oprowadzania kuratorzy opowiedzą o pracach prezentowanych w pawilonie, jak również o przestrzeniach pozawystawowych, w których odbywają się spacery dźwiękowe.

Pracę nad pawilonem postanowiliśmy zacząć od uważnego “rozejrzenia się” w przestrzeni, co miało umożliwić nam nawiązanie z nią relacji. Wkrótce okazało się, że interesuje nas nie tylko „rozglądanie się”, ale także „wąchanie”, „odczuwanie”, „poruszanie się” i „myślenie”. Ruch naszych ciał w pomieszczeniach dawnej rzeźni nadał wstępny kierunek projektowi, który rozwijał i różnicował się w toku dalszego procesu artystycznego i badawczego. Efektem tego procesu jest wystawa, cztery spacery tematyczne oraz książka.

Czas trwania: do 45 min

Język: angielski

Miejsce: polski pawilon i jego najbliższe otoczenie

10 czerwca, godz. 17.00

Tytuł: Agata Siniarska, performans

Agata Siniarska działa w obszarze choreografii po szerzonej. Swoją praktykę umiejscawia w przestrzeni pomiędzy tym, jak myślimy o świecie i tym, jak się w nim poruszamy. Jest to miejsce, gdzie somatyczność i polityka krzyżują się – miejsce, w którym percepcja ciała spotyka się ze społecznym zaangażowaniem – pomiędzy somatycznymi i środowiskowymi krajobrazami, pomiędzy ludzkimi i nieludzkimi ciałami. Aktualne badania prowadzone przez Agatę dotyczą idei muzeum antropocenu, wielogatunkowych archiwów w czasach wymierania oraz wielorakich sojuszy osób ludzkich i nieludzkich. W ramach programu polskiego pawilonu na Praskim Quadriennale 2023 artystka zaprezentuje akcję performatywną opartą na jej praktyce, inspirowaną badaniami artystycznymi prowadzonymi przez kolektyw tworzący polską wystawę.

Czas trwania: około 30 minut

Język: brak bariery językowej

Miejsce: polski pawilon

15 czerwca, godz. 17.00

Tytuł: Marco Stella, My nigdy nie byliśmy ludźmi, oni nigdy nie byli zwierzętami – kilka spostrzeżeń na temat udomowienia zwierząt i koewolucji

Badania prowadzone przez ostatnie lata w wielu dziedzinach, od filozofii po biologię, dowiodły, jak problematyczne są dychotomie, które porządkują naszą wyobraźnię społeczną –  w szczególności rozdział między „naturą” i „kulturą”. Wynikające z niego binaryzmy, takie jak opozycja między „zwierzęciem” i „człowiekiem”, okazują się być kategoriami kulturowymi zakorzenionymi w różnorodnych kontekstach, a nie obiektywnym odzwierciedleniem rzeczywistości. Postrzeganie świata przez ich pryzmat utrudnia zrozumienie kluczowych aspektów zjawiska, które jest jedną z sił napędowych naszej historii i ewolucji: udomowienia. Wbrew tradycyjnemu rozumieniu udomowienia jako aktu ludzkiej dominacji nad naturą, ostatnie badania prezentują bardziej skomplikowany obraz tej praktyki. Koncentrujemy się przede wszystkim na koewolucyjnych i semiotycznych cechach udomowienia, postrzegając je jako koewolucyjny proces zbliżony do innych, które obserwujemy w naturze. Chociaż refleksję nad udomowieniem zdominowało badanie brutalnej eksploatacji zwierząt w nowoczesnej Europie, zwłaszcza w XX wieku, to udomowienie nie jest ani dobre ani złe samo w sobie. Decydujące znaczenie dla etycznej oceny tej praktyki ma zmienny i różnorodny charakter relacji między tymi, którzy w niej uczestniczą.      

Biogram: Dr Marco Stella jest koordynatorem i pracownikiem ogrodu społecznego i schroniska Pastvina, studiował antropologię oraz biologię ewolucyjną i teoretyczną.

Czas trwania: 45 min + 15 min dyskusji

Język: angielski

Miejsce: polski pawilon i jego najbliższe otoczenie

16 czerwca, godz. 17.00

Tytuł: Sára Märc, Spotkajmy się, pracujmy i dbajmy o zwierzęta

Poza szablonem i poza teatrem. Odwiedzimy schronisko Pastvina w Pradze. Poznamy jego mieszkańców, nawiążemy z nimi relacje i spróbujemy otoczyć ich opieką. Wejdziemy w rolę wolontariuszy-rolników i towarzyszy osób ludzkich i nie-ludzkich. W drodze do schroniska i po wykonanej tam pracy będziemy czytać teksty o kreatywności zwierząt, szczególnie tych, które spotkamy w gospodarstwie.

Biogram: Sára Märc to artystka prowadząca projekty badawcze, aktorka i kuratorka oraz członkini kolektywu przygotowującego wystawę w polskim pawilonie.

Czas trwania: 2 godz. + dojazd 

Język: angielski (+ opcjonalnie j. czeski)

Miejsce: Start: Stacja metra Vltavská 

Wstęp na wydarzenia: PQ

Realizacja projektu „XV edycja Praskiego Quadriennale 2023” jest dofinansowana ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Producentem polskich wystaw w ramach programu głównego Praskiego Quadriennale 2023 jest Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego.