Artykuły

Patrick Penot, propagator kultury francuskiej w Polsce oraz choreograf, performer i pisarz Rafał Dziemidok zostali laureatami tegorocznych nagród Polskiego Ośrodka Międzynarodowego Instytutu Teatralnego /ITI/.

Patrick Penot, propagator kultury francuskiej w Polsce oraz choreograf, performer i pisarz Rafał Dziemidok zostali laureatami tegorocznych nagród Polskiego Ośrodka Międzynarodowego Instytutu Teatralnego /ITI/.

Nagroda im. S. I. Witkiewicza

W tym roku laureatem Nagrody im. S.I. Witkiewicza przeznaczonej dla cudzoziemca za wybitne zasługi w popularyzowaniu polskiej kultury teatralnej na świecie decyzją Jury w składzie: Jarosław Cymerman (przedstawiciel Instytutu Teatralnego im. Z. Raszewskiego), Agnieszka Koecher-Hensel (przedstawicielka Zarządu PO ITI), Łukasz Łączyński (przedstawiciel Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego), Barbara Osterloff, Lech Sokół (przewodniczący Jury) został wybrany Patrick Penot (Francja).

Patrick Penot (ur. 1949) związany jest z Polską i jej kulturą od wielu dziesiątków lat. W latach osiemdziesiątych XX w. był Sekretarzem Generalnym Instytutu Francuskiego w Polsce, a następnie w latach 1997-2003 jego Dyrektorem. Już wówczas, poza reprezentowaniem kultury francuskiej w naszym kraju, podejmował wysiłki na rzecz pokazywania we Francji zjawisk polskiego życia teatralnego, które uznawał za ciekawe i godne rozpropagowania w Europie. To dzięki jego staraniom znaleźli się ze swoimi przedstawieniami na Festiwalu w Awinionie Grzegorz Jarzyna i Krzysztof Warlikowski. Od tych prezentacji zaczęła się europejska droga tych dwóch polskich reżyserów.

Znana jest historia z czasów stanu wojennego, kiedy to Patrick Penot wywiózł potajemnie do Francji dzieła powierzone mu przez Tadeusza Kantora, by mogły wziąć udział w przygotowywanej wielkiej wystawie w Galerie de France.

Po zakończeniu misji w Polsce, objął dyrekcję Théâtre des Célestins w Lyonie. W tym czasie nie urwały się jego kontakty z naszym krajem, naszą kulturą i naszym teatrem. Na przykład w listopadzie 2006 roku odbył się m.in. w Lyoniecykl wystaw, sympozjów, projekcji filmowych i przedstawień prezentujących twórczość Tadeusza Kantora. Na barokowej fasadzie teatru zawisły dwie wielkie fotografie Mistrza, wewnątrz zaś odbyła się projekcja filmowa Umarłej klasy i otwarto wystawę.

Przeszedłszy na emeryturę nie przestał być aktywny na polu teatralnym. Do dziś dyrektoruje stworzonemu przez siebie w 2009 roku lyońskiemu międzynarodowemu festiwalowi teatralnemu Sens Interdits. Nazwę festiwalu można czytać na wiele sposobów: wprost to „zakazy wjazdu”, ale znaczy to również „zakazane sensy” czy „zakazane znaczenie”. Inspiracją do zapraszania przedstawień ze wszystkich kontynentów są problemy wspomnień, tożsamości czy oporu, Festival Sens Interdits otwiera okno na świat. Zaprasza artystów, których wyjątkowe podejście prowadzi ich do stawienia czoła przeszłości i teraźniejszości za pomocą teatru. Pierwszą edycję festiwalu otwierał spektakl wrocławskiego Teatru Współczesnego Transfer! w reżyserii Jana Klaty. W następnych latach wśród zaproszonych teatrów były oczywiście również zespoły z Polski m.in. Chór Kobiet Marty Górnickiej (2011 i 2013), w 2019 Henrietta Lacks w reżyserii Anny Smolar (Centrum Nauki Kopernik i Nowy Teatr, Warszawa). Ostatnio, w 2023 gościem festiwalu był Iwan Wyrypajew i Weda Projekt z aktorami polskimi i białoruskimi.

Nagroda Sekcji Krytyki Polskiego Ośrodka ITI

Laureatem Nagrody Sekcji Krytyki Polskiego Ośrodka ITI przyznawanej Polakowi za wybitne zasługi w popularyzowaniu polskiej kultury teatralnej na świecie jest w tym roku Rafał Dziemidok (ur. 1971) choreograf, performer, pisarz. Tworzy projekty autorskie, pracuje w teatrze dramatycznym, dla opery i filmu, pisze teksty teatralne. Studiował taniec i prawo – w Polsce, na Węgrzech i w Stanach Zjednoczonych. Tańczył z zespołem Dada von Bzdülöw, Gdańskim Teatrem Tańca i z węgierską Compagnie Yvette Bozsik. Współtworzy Grupę Artystyczną Koncentrat. Od 2012 mieszka w Berlinie.

Jego twórczość cechuje niepowtarzalny styl pełen humoru, erudycji i autoironii. W swoje spektakle artysta często wplata wątki autobiograficzne, prowadzi dialog z szeroko pojętą tradycją, także taneczną. Przez krytyków postrzegany jest jako sceniczna osobowość, tancerz „charakterystyczny”, nieustannie poszukujący nowych form ekspresji ruchowej. W polu jego zainteresowań pozostaje improwizacja.

Rafał Dziemidok jest laureatem wielu nagród i wyróżnień. W ankiecie portalu nowytaniec.pl nominowany został w kategorii najlepszy tancerz roku 2008. Brał udział m.in. w Polskiej Platformie Tańca oraz w pokazach Roku Polskiego w Niemczech i Roku Polskiego w Izraelu. Spektakle jego autorstwa (solo, duety, z grupą tancerzy) prezentowane były podczas przeglądów tanecznych i interdyscyplinarnych na całym świecie. Występował m.in.: w Londynie (The Place Theatre), w Nowym Jorku (La MaMa), w Bilbao (Azkuna Zentroa). Przygotowany przez choreografa, wspólnie ze szwajcarską artystką Nicole Seiler, w ramach Grupy Koncentrat, konceptualny spektakl Kra został zakwalifikowany do top dziesięciu najbardziej obiecujących przedstawień w 2011 roku przez międzynarodową sieć partnerów, prezenterów festiwali tańca w ramach selekcji Aerowaves. Kra była pokazywana, m.in. na Tokyo Performing Arts Market i Spring Forward Festival w Lublanie. W ramach programu rezydencjalnego Instytutu Muzyki i Tańca we współpracy z Mica Moca Art Project i Uferstudios w Berlinie w 2013 roku, Rafał Dziemidok (koncept, choreografia, wykonanie) i Ewa Garniec (światło, przestrzeń, wykonanie) zrealizowali spektakl Moje życie we łzach (My life in tears), który podejmował temat tańca jako narzędzia w opowiadaniu osobistych historii zapisanych w fizyczności. Od 2001 roku artysta regularnie współpracuje z Międzynarodowym Festiwalem Sztuki Tańca i Performansu Ciało/Umysł, który zajmuje się m.in. produkcją, koprodukcją i prezentacją jego spektakli. Podczas ostatniej edycji Festiwalu, na jesieni 2023 roku, pokazany został Bestseller w choreografii Dziemidoka oraz niemieckiego reżysera i performera Martina Clausena z ich udziałem. Tytuł spektaklu nawiązywał do ekonomicznego wymiaru dziedzictwa. Poruszał temat spuścizny jako dobrodziejstwa i zarazem jako piętna determinującego artystyczną autobiografię. Jego przedpremierowy pokaz odbył się w Berlinie, a premiera podczas Festiwalu C/U w Teatrze Studio w Warszawie.