Warszawa. Jon Fosse w Instytucie Teatralnym
Norweski pisarz, dramaturg i eseista Jon Fosse przyjeżdża do Polski. 12 lutego o g. 18 spotka się z publicznością w Instytucie Teatralnym. Spotkanie poprowadzi prof. Lech Sokół.
W spotkaniu uczestniczyć będzie także Leif Zern, autor książki "Świecąca ciemność. Dramaturgia Jona Fossego", wydanej w ubiegłym roku przez Agencję Dramatu i Teatru oraz Berit Gullberg z Colombine Teaterforlaget. Na spotkaniu jej fragmenty przeczyta Teresa Budzisz-Krzyżanowska. W spotkaniu wezmą udział również: Halina Thylwe tłumaczka książki wydanej przez wydawnictwo ADiT, tłumacz Jacek Dobrowolski, tłumacze wspierający - z języka norweskiego i szwedzkiego: dr Monika Grossman-Kliber i dr. Ewa Partyka oraz Elżbieta Manthey - Agencja Dramatu i Teatru, współorganizator spotkania.
Jon Fosse (ur. 1959 r.) uznawany jest za jednego z najwybitniejszych współczesnych dramatopisarzy europejskich. Pisze w języku nynorsk - jednej z dwóch urzędowych odmian języka norweskiego.
Zadebiutował w 1983 roku powieścią "Raudt, svart" (Czerwone, czarne). Jest autorem powieści, poezji, książek dla dzieci, esejów i sztuk teatralnych; tłumaczy też utwory innych na nynorsk (m.in. Federico Garcíi Lorki). Jego twórczość zalicza się do norweskiego postmodernizmu. Książki Fossego przetłumaczono na ponad 40 języków, w tym polski, a dramaty wystawiono na ponad 120 scenach świata.
Jest laureatem wielu nagród, m.in. Nagrodę Ibsena (1996), Nordyckiej Nagrody Dramatopisarskiej (2000) i Nagrody Nestroy (2000). Niemiecki periodyk "Theater Heute" uznał Fossego za najlepszego dramaturga 2002 roku. O jego znaczeniu niemiecki tygodnik "Die Woche" napisał: "Na początku był Henryk Ibsen, następnie nie było nic, a teraz mamy Jona Fossego".
Pisarz wychował się i mieszka na Zachodnim Wybrzeżu Norwegii (Vestlandet), tam też często dzieją się jego utwory. Akcja w nich rozwija się wolno, najważniejsze jest w nich napięcie między postaciami. Fossego fascynuje zwyczajność i samotność; jego bohaterowie borykają się z emocjonalnym chłodem i nieumiejętnością tworzenia więzi międzyludzkich.
W 1994 r. Fosse zadebiutował na deskach Sceny Narodowej w Bergen (Den Nationale Scene) sztuką "Og aldri skal vi skiljast". ("I nigdy się nie rozłączymy"). Od tamtej pory napisał 25 sztuk teatralnych. Jego najbardziej znane dramaty to: "Namnet" ("Imię") (1995) i "Barnet" ("Dziecko") (1997).
Na polskich scenach teatralnych można było dotąd zobaczyć: "Sen o jesieni" ("Draum om hausten") w Teatrze im. Słowackiego w Krakowie (premiera w 2004 r.), Teatrze im. Jaracza w Łodzi (premiera w 2006 r.) oraz Teatrze im. Jana Kochanowskiego w Opolu (premiera 2007 r. ) i w Teatrze Polskim w Szczecinie (premiera 4.03.2005), reż. Jan Maciejowski, "Odwiedziny" ("Besok") w Teatrze Polskim w Poznaniu (premiera w 2006 r.), "Dziecko" w reż. Marka Pasiecznego w Teatrze im. Siemaszkowej w Rzeszowie (premiera 2002 r.) i Teatrze Telewizji (premiera 06.02.00), reż. Mariusz Front oraz "Imię" w reż. Agnieszki Glińskiej (Teatr Współczesny - Warszawa) i w reż. Tomasza Mana (Teatr Polski - Wrocław 2001) oraz Teatr Lalek Pleciuga w Szczecinie (premiera 08.10.04), reż. Anna Augustynowicz. A także "Matka i dziecko", Teatr Telewizji (premiera 23.05.05) reż. Stanisław Różewicz, "Noc śpiewa piosenki", Teatr Bez Sceny (premiera 16.09.06), reż. Andrzej Dopierała i " - Zima" - TR Warszawa (premiera 29.03.04), reż. Grażyna Kania.
Jon Fosse po polsku:
"Dziecko" (Dialog 11/1997; tłum. H. Thylwe)
"Imię" (Dialog 1/2000, tłum. E. Frątczak-Nowotny)
"Łagodny letni dzień" (Dialog 5-6/2000, tłum E. Frątczak-Nowotny)
"Sen o jesieni" (Dialog 12/2003, tłum. E. Frątczak-Nowotny)
"Sen" (Dialog 10/2006, tłum. E. Frątczak-Nowotny)
"Matka i dziecko", "Syn", "Noc śpiewa piosenki", "Letni dzień", "Odwiedziny"
(Jon Fosse, "Sztuki teatralne", ADiT, tłum. H. Thylwe)
W 2007 r. nakładem wydawnictwa Panga Pang ukazał się dramat Jona Fossego "Suzannah".
Halina Thylwe
Urodziła się w 1952 roku w Warszawie. Tłumaczka literatury skandynawskiej. Przekłady głównie z języka szwedzkiego, m.in. powieści V. Moberga, P.O. Sundmana, T. Lindgrena, S. Delblanca, I. Bergmana oraz sztuk m.in. B. Vik, L. Noréna, A. Strindberga, I. Bergmana i Mankella; opracowała dwie antologie współczesnego dramatu szwedzkiego.
W roku 2000 otrzymała nagrodę Akademii Szwedzkiej za całokształt twórczości przekładowej.
Leif Zern
Urodził się w Sztokholmie, w latach 60. studiował literaturę i filozofię na Uniwersytecie w Uppsali. Od 1969 roku pracuje jako krytyk literacki dla "Dagens Nyheter". Jest autorem książek, m.in. "The Lover and the Murderer" (o dramatach Wiliama Szekspira), See Bergman (o filmach Ingmara Bergmana). Książka o Jonie Fossem, opublikowana została w Norwegii w 2005, Szwecji w 2006, Niemczech w 2007, a także przetłumaczona na język francuski.
