Artykuły

"Hamlet" w reż . Moniki Pęcikiewcz w Teatrze Polskim we Wroclawiu. Pisze Mariola Szczyrba w portalu Kultura online.

W spektaklu Moniki Pęcikiewicz Hamlet jest trochę jak filmowy James Dean, nosi na scenie czarną skórę i wytarte dżinsy. W sumie jednak przegrywa. To Gertruda Ewy Skibińskiej zdobyła rząd dusz nad widzami we wrocławskim Teatrze Polskim.

Hamlet w wydaniu Michała Majnicza (pamiętny Makbet ze spektaklu Mai Kleczewskiej) buntuje się, dojrzewa do trudnych decyzji, wreszcie bierze za nie odpowiedzialność. Pytanie tylko, czy robi to przekonująco? Dla mnie niestety nie. Mam wrażenie, że aktorowi tym razem zabrakło charyzmy. A może po prostu nie do końca ogarnął wizję sceniczną reżyserki? Pomysłów na Szekspira mamy tu bowiem wiele. Zbyt wiele...

Klasyka w ultranowoczesnym wydaniu - tak reklamowano najnowszą premierę Teatru Polskiego. I po części się z tym zgodzę. Największą zaletą wrocławskiego "Hamleta" jest bowiem zjawiskowa, nowoczesna scenografia Karoliny Benoit, przypominająca twórczość słynnego Roberta Wilsona. Prosta, surowa, ale w połączeniu z grą świateł i niepokojącą muzyką przywodzi na myśl mroczne sny Davida Lyncha.

Pułapka na myszy

"Bibliografia rozpraw i studiów o "Hamlecie" jest dwa razy grubsza od warszawskiej książki telefonicznej" - pisał w swoim eseju Jan Kott. Ten trudny do zdobycia "teatralny Mont Everest" można pokonać na wiele sposobów. Monika Pęcikiewicz skupiła się na problemie odpowiedzialności za własne czyny, dojrzewaniu głównego bohatera, wreszcie na zepsuciu świata. Zrezygnowała z dworskich realiów rodem "z epoki", wątków politycznych i metafizycznych. Być może właśnie dlatego tak trudno uwierzyć nam w metamorfozę i motywy działania Hamleta, który momentami zdaje się być "wyrwany z kontekstu". Zupełnie jakby grał kilka oderwanych od siebie etiud.

Ale wrocławski "Hamlet to również opowieść o grze pozorów ("Świat jest teatrem, aktorami ludzie", jak pisał Szekspir). To swoisty teatr w teatrze, który rozgrywa się na kilku poziomach. W historię duńskiego księcia Hamleta wpleciony został spektakl trupy wędrownych artystów, demaskujący mordercę króla (nosi zresztą tytuł "Pułapka na myszy" - jak kryminał Agathy Christie).

Pod koniec przedstawienia Pęcikiewicz maskę zrywają artyści Teatru Polskiego. Odrzucona przez Hamleta Ofelia (odważna rola Anny Ilczuk) przebija się nożem, by po chwili pokazać publiczności, że to tylko atrapa.

- Anka! - krzyczy do niej po imieniu Ewa Skibińska (Gertruda), a duński Elsynor w oka mgnieniu zmienia się we Wrocław 2008.

Szkoda tylko, że ta wielopoziomowa konstrukcja, wspomagana jeszcze metaforycznymi wizualizacjami, momentami chwieje się jak domek z kart. Forma przerasta treść, która rozmywa się w natłoku reżyserskich pomysłów.

Gertruda rządzi

Pęcikiewicz nie boi się prowokacji. Scena aż kipi od wyuzdanego seksu. Mamy tu orgie w skórzanych maskach, molestowanie córki (Poloniusz nosi koloratkę księdza), gwałt syna na matce i potoki krwi, na której ślizgają się aktorzy.

Ci zresztą nie mieli łatwego zadania do wykonania. I nie chodzi tu jedynie o nagość na scenie. Na szczęście, właściwie żadna z postaci nie jest tu jednoznaczna. Nawet wyrachowany i zimny jak lód Klaudiusz (niezły Mariusz Zaniewski, który wygląda jak współczesny biznesmen w garniturze od Armaniego). Ma wyrzuty sumienia i sam przed sobą przyznaje się do zabójstwa króla (symboliczna scena zrzucenia ubrania i kąpieli w wannie).

To jedna z lepszych ról w tym spektaklu. Przewyższa ją jedynie zepsuta do szpiku kości, ale również zagubiona Gertruda (Ewa Skibińska). W eleganckim kostiumie w kolorze głębokiej zieleni, jakby żywcem wyjętym z pokazu Chanel (brawa dla projektantki Moniki Onoszko) i nieodłącznym papierosem w ręce wydaje się być bezduszna jak Królowa Śniegu. W środku, pod wytworną tkaniną, kipią jednak emocje, lęk przed przemijaniem i seksualne żądze, którym Gertruda daje upust w sadomasochistycznych orgiach. Jej taniec godowy na stole to prawdziwy majstersztyk. Nie ma wątpliwości - to Gertruda miała w niedzielę władzę nad widownią. Hamlet powinien ustąpić jej miejsca w tytule.