Tarnów. "Rozmowy z katem" u Solskiego
Najbliższa premiera Teatru Solskiego to "Rozmowy z katem" wg książki Kazimierza Moczarskiego w reż. Edwarda Żentary.
Jurgen Stroop, generał SS, dowódca akcji likwidacyjnej warszawskiego getta - kat dziesiątek tysięcy ludzi. Kazimierz Moczarski (pseud. "Maurycy", "Rafał") to m.in. kapitan AK, uczestnik Powstania Warszawskiego. W roku 1949 przez dziewięć miesięcy przebywali w jednej więziennej celi. Moczarski w swej książce "Rozmowy z katem" opisał tę niezwykłą sytuację. Książka to sprawozdanie z wnikliwego studium jakiemu Moczarski poddał Stroopa - człowieka, który był częścią totalitarnego systemu zagłady.
Ale "Rozmowy z katem" to także świadectwo niezłomności człowieka w obliczu totalitaryzmu. Moczarski został uwięziony przez stalinowski reżim, a podczas całego pobytu w jednej celi ze Stroopem był nieludzko torturowany przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa. Przez komunistyczny sąd Moczarski został na 10 lat i na karę śmierci, którą potem zmieniono mu na dożywocie, informując go o tym fakcie dopiero po 15 miesiącach.
Widz oglądając "Rozmowy z katem" nie może cofnąć się przed sądem moralnym, nie może nie potępić Stroopa i nie podziwiać nieugiętego ducha Moczarskiego. Jednocześnie jednak "Rozmowy z katem" dają nam wgląd w psychologiczne mechanizmy zła. Okazuje się, że zło - nawet to najbardziej okrutne jesteśmy sobie w stanie wytłumaczyć, zracjonalizować: człowiek jest produktem swoich czasów i swojego środowiska. I ta racjonalizacja mogłaby być drogą ku usprawiedliwieniu, gdyby nie fakt, że ktoś potrafi się złu przeciwstawić. Ci, którzy dokonują słusznych wyborów moralnych - tak jak Moczarski - pokazują nam, że nie jesteśmy skazani na determinizm zła, lecz jesteśmy wolni. Tylko dzięki dobru wiemy, że zła nie można usprawiedliwić (co nie znaczy, że nie można go przebaczyć - to jednak zupełnie inny temat).
