Natan mędrzec
Epoka, w której żył Gotthold Ephrain Lessing, była rewolucyjna, nie tylko dlatego, że zakończyła się Wielką Rewolucją Francuską. Oświecenie dokonało wielu przewartościowań, wprowadziło do literatury nowe gatunki. Lessing należał do tego grona oświeceniowych myślicieli i twórców, którzy dokonali przełomu w skamieniałych już nieco formach literackich. Teatr niemiecki zawdzięcza mu pojawienie się utworów pisanych prozą. Lessing, podobnie jak we Francji Diderot, nawiązywał do angielskiej tragedii mieszczańskiej. Obok utworów teatralnych, wśród których "Natan Mędrzec" uważany jest za najwybitniejszy, Lessing pozostawił po sobie do dziś liczące się w historii sztuki eseje, w tym najbardziej znany "Laokoon, czyli o granicach malarstwa i poezji". "Natan mędrzec" powstał w roku 1779, a więc ponad 200 lat temu. Jego problematyka jest jednak i dziś równie żywa i aktualna, co przed stuleciami. Akcja toczy się w średniowiecznej Jerozolimie, świętym mieście trzech religii: chrześcijaństwa, mahometanizmu i religii żydowskiej. Tytułowy bohater to Żyd, który wychowuje sierotę okazującą się bratanicą sułtana i siostrą krzyżowca. Sytuacja jest więc maksymalnie skomplikowana. Dodajmy, że rzecz ma miejsce w czasie wypraw krzyżowych i sporego fanatyzmu. Mądrość tytułowego bohatera polega na tym, że potrafi zarówno chrześcijańskiego patriarchę, jak i kapłana mahometańskiego przekonać o tym, że nie ma religii ważnej i ważniejszej. Wedle Natana tolerancja dla cudzej wiary, uczuć, poglądów jest podstawą szczęścia człowieka i społeczeństwa. Przekładając wymowę sztuki na język dzisiejszy, można powiedzieć ze wyraża ona ducha prawdziwego ekumenizmu.
